Κυπριακές Αερογραμμές, εξήντα επτά χρόνια πριν, «και διηγώντας τα να κλαις»…

  Το βάπτισμα του πυρός  με το πρώτο Douglas DC-3

Σε λίγες μέρες μια σημαδιακή ημερομηνία  σηματοδοτεί τα  67 χρόνια μιας λαμπρής ιστορίας των Κυπριακών Αερογραμμών.

Το πρώτο
 «σήμα κατατεθέν»
με του λέοντες
της αποικιακής κυβέρνησης

Ήταν  Δευτέρα 19 Απριλίου 1948 όταν το ένα από τα τρία αρχικά αεροσκάφη τύπου Douglas DC-3, 21 θέσεων έκανε την πρώτη του παρθενική γραμμή σε Αθήνα και Λονδίνο. Οι πρώτες πτήσεις  εγίνοντο  από την Λευκωσία προς Αθήνα, Λονδίνο, Βηρυτό, Κάιρο, Χάιφα, Κωνσταντινούπολη, Αλεξάνδρεια και Ρώμη. Μέσα στα επόμενα 3 χρόνια, καθώς η επιβατική κίνηση και τα έσοδα της εταιρίας αυξάνονταν, εισήχθησαν στο στόλο ακόμα 3 Douglas DC-3, καθώς και 6 νέοι προορισμοί προς Χαρτούμ (μέσω Ουάντι Χάιφα), Κουβέιτ, Μπαχρέιν, Βαγδάτη, Λίντα και Αμμάν. 

Ο λεμεσιανός Ανδρέας Αραούζος,
ο οραματιστής της αεροπορικής
σύνδεσης της Κύπρου
με τον έξω κόσμο.
Μακάριος τον έκανε
πρώτο υπουργό Εμπορίου
 με την ανεξαρτησία 
της  Κύπρου.

Ένα ενδιαφέρον αλλά και γλαφυρό δημοσίευμα στην εφημερίδα Χρόνος της Λεμεσού ημερομηνίας 17 Απριλίου 1948 μας περιγράφει μια σύντομη πτήση γνωριμίας που οργάνωσαν οι Κυπριακές Αερογραμμές για δημοσιογράφους και άλλους εκλεκτούς προσκεκλημένους το Σάββατο 10 Απριλίου 1948.

Υπογράφεται από τον ΔΗΜ που δεν είναι άλλος από τον εκδότη της εφημερίδας Δημητρό Δημητριάδη- Ντόριαν και λέει τα εξής κάτω από τον τίτλο «Ένα εναέριο ταξίδι» :

 «Με τον κίνδυνο να  μη  χαρακτηρισθώμε  ως οπισθοδρομικοί, γιατί την εποχή της εναερίου συγκοινωνίας που προετοιμάζει πολύ σύντομα την εναέριο βολίδα  δεν είχαμε δεχθεί  ακόμη το βάπτισμα τού  αέρος, το περασμένο Σάββατο εδεχόμεθα το βάπτισμα, σ ένα μεγαλόπρεπες  δικινητήριο «Ντούγκλας» της Κυπριακής  Εταιρείας αεροπορικών γραμμών το οποίο έθεσε στη διάθεση του δημοσιογραφικού κόσμου η Εταιρεία, μέσον του αντιπροσώπου της στη Λευκωσία, του φίλου συμπολίτη μας Αντρέα Αραούζου ο οποίος-και λίγοι θα το ξεύρουν αυτό-σε στιγμές ευτυχούς εμπνεύσεως, ήταν ένας εξ εκείνων που συνελάμβαναν το μεγάλο σχέδιο να συνδέσουν αεροπορικώς το Λονδίνο με την Κύπρο, με τον σχηματισμό μιας Κυπριακής  Αεροπορικής  Εταιρείας.  

 

Το αεροσκάφος  «Σαλαμίς» 
πετά πάνω από την Κερύνια

Αν αρχίσωμε  όμως να περιγράφρωμε την εναέρια αυτή πτήση έπειτα που το ταξίδι με τα αεροπλάνο κατήντησε  το κοινότερο πράγμα, υπάρχει φόβος  πάλι να θεωρηθούμε ως οπισθοδρομικοί και γι αυτό θα το αποφύγωμε. Θα γράψωμε μόνο λίγα λόγια από καθήκον προς τους  ευγενείς κυρίους που μας ανέβασαν  7000 χιλ. ποδών για ν ακούσουν τις εντυπώσεις  μας.

Οι εντυπώσεις μας,   λοιπόν αυτές  ήταν εξαίρετες  από κάθε άποψη. Γιατί δεν είναι  μικρό πράμα να διανύσεις  πάνω από την  Κύπρο 165 μίλια, με ταχύτητα που έφτασε τα 170 μίλια και εις  ένα ύψος που πέρασε  τις 7000 πόδια, να περνάς μέσα από τα   σύννεφα και να τα βλέπεις  σαν καπνό του

Από τις πρώτες
διαφημίσεις των
Κυπριακών Αερογραμμών

τσιγάρου  να έχης οπτικά την μεγαλείτερη απόλαυση με τους   ιρι­δισμούς  όλων των  χρωμάτων  που   παίζουν κάτω στη γή, κι αυτά όλα  να τα απολαμβάνεις καθισμένος σε  μια αναπαυτικώτατη   πολυθρόνα, να καπνίζεις,. να σερβίρεσαι μπύρα κ' εκλεχτούς  μεζέδες, κι' άφοβα  και ξέγνοιαστα  να κουβεντιάζεις  και να κινείσαι σα .να βρίσκεσαι σ' ένα φιλικό σου, σαλόνι και περνά ένα ωραίο πρωινό.

Όταν βρέθηκα κάτω στη γη τδ πρώτο συναίσθημα που  είχα ήταν :

Κρίμα να μη βρίσκομαι και πάλι στα σύννεφα. Να μη διαρκούσε αυτό τδ ταξίδι όχι  μιαν αλλά έντε­κα ώρες, τόσες που χρειάζονται για να πάει κανείς στο Λονδίνο και ν' απολαύσει όχι μόνον την Αγγλική Πρωτεύουσα αλλά και το τα­ξίδι που θα κάμεις για να φτάσεις ως εκεί.

Και από τις πρώτες
ετικέτες των αποσκευών

Κι' όμως υπάρχουν ακόμη  άνθρωποι -οπισθοδρομικοί ή  δειλοί δεν ξεύρω - που θεωρούν  το εναέριο ταξίδι ως  ένα μεγάλο  κατόρθωμα. Αυτό το άντε λήφθηκα από τις πε­ρίεργες ερωτήσεις που  μ' εκεραυνοβόλησαν οι διάφοροι φίλοι και γνώριμοι μου  όταν άκουσαν  πως «πέταξα μ' αεροπλάνο», τους συμ­βουλεύω να επιχειρήσουν έστω κι ένα σύντομο ταξίδι  μ ένα αερο­πλάνο της «Κυπριακής  Εταιρείας  Αεροπορικών Γραμμών». Ν’ αντικρύσουν τους  ευγενικού; κ' επιδέ­ξιους πιλότους της που σου  εμπνέουν σιγουριά   κ' εμπιστοσύνη, το κομφόρ που σου παρέχουν τ' αερο­πλάνα της με  τα 21 αναπαυτικά των καθίσματα,  το μπαρ κι όλες τις ευκολίες για ένα άνετο κι ασφαλές ταξίδι, και ασφαλώς θα με θυμηθούνε.

Πέντε χρόνια μετά,  

στις 18 Απριλίου  1953

 σε συνεργασία με την ΒΕΑ 

και την BOAC ξεκινούν

 οι πτήσεις  με τα αεριωθούμενα

 Vickers Viscount 701

Τότε θα δουν ότι, αν δεν είναι αναχρονιστικό να ταξιδεύει κανείς  με άλλο μέσο, ένα εναέριο ταξίδι όμως  δεν είναι και τόσο δύσκολο ή επικίνδυνο όπως τυχόν θα το φαντάζονται.»

  

  

                            

  

«Είμεθα υπερήφανοι γιατί είμεθα λεμεσιανοί»

 Κινηματογραφικές
ταινίες στο
 Ριάλτο και
 το Γιορδαμλή
 το 1949

Mια μεγάλη διεθνής αλυσίδα ξενοδοχείων έχει σαν «μότο» το, «οι μικρές λεπτομέρειες κάνουν τα μεγάλα ξενοδοχεία». Τηρουμένων των αναλογιών θα μπορούσαμε να πούμε κάτι ανάλογο και για τις πόλεις και τον πολιτισμό τους. Ότι δηλαδή οι μικρές λεπτομέρειες δείχνουν τον πολιτισμό μιας πόλης και των κάτοικων της.
Αφορμή για όλα αυτά είναι δυο δημοσιεύματα στην εφημερίδα Παρατηρητής ημερομηνίας 20 Φεβρουαρίου και 6 Μαρτίου 1949. Τα παραθέτω και θα καταλάβετε.
Το πρώτο, κάτω από τον τίτλο «Συμπεριφορά στον κινηματογράφο λέει:
«Ένας ξένος που πέρασε τελευταία από την Κύπρο και διέμεινε λίγες μέρες σε κάθε πόλι, εξύμνησε τον λαόν τής Λεμεσού, για τα φιλόξενα του αισθήματα και τους ευγενι¬κούς τους τρόπους που τόν παρουσιάζουν ως πρότυπον πο¬λιτισμένου λαού.
«Μου έκανε, είπε ιδιαιτέραν εντύπωσι η συμπεριφορά των νέων σας στες κινηματογραφι¬κές συγκεντρώσεις. Παρακολουθούν, χωρίς να ασχημονούν, όπως πρόσεξα πως συμβαίνει στες άλλες πόλεις, με προ¬σοχή το έργο.

Το Γιορδαμλή
στην αρχική του μορφή
πριν προστεθεί ο εξώστης

Σέβονται τους άλλους θεατάς, που δεν τους ενοχλούν με τες κραυγές, τα σφυρίγμα¬τα και τες άλλες μιμητικές χυδαίες εκδηλώσεις και ανό¬ητες εκφράσεις.
Αυτό σημαίνει καλήν ανατροφήν, ψυχικήν καλλιέργειαν και ευγένειαν αισθημάτων».
Αυτά λέγει για τον Λεμεσιανόν λαόν ένας ξένος και αυτή είναι. μια πραγματικότητα που πρέπει να μας κάμνη να αισθανόμεθα χαράν και υπερηφάνειαν για τον χαρακτήρα και ανωτερότητα του λαού μας».
Το δεύτερο δημοσίευμα, υπό μορφή επιστολής λέει κάτω από τον τίτλο «Είμεθα υπερήφανοι γιατί είμεθα λεμεσιανοί»:
«Κύριε Διευθυντά τού «Παρατηρητού»
Διάβασα τα όσα ο ξέ¬νος επισκέπτης είπε σχε¬τικά με την συμπεριφο¬ράν τού Λεμεσιανού στους κινηματόγραφους και που τα δημοσιεύσατε στο πε¬ρασμένο δελτίο και συμ¬φωνώ απολύτως.
Το ίδιο διεπίστωσα και εγώ, που λόγω τού επαγ¬γέλματος μου επισκέπτο¬μαι συχνά όλες τες πό¬λεις και κωμοπόλεις της Κύπρου. Μόνον στα κι¬νηματοθέατρα της Λεμε¬σού ο λαϊκός της κό¬σμος συμπεριφέρεται με ευγένεια και σαν πολιτισμένος θεατής. Και ένα από τα κριτήρια τού πο¬λιτισμού ενός λαού είναι και ο τρόπος που συμπε¬ριφέρεται σε μια δημοσία συγκέντρωσι. Στις συγκεν¬τρώσεις και τους τόπους θεαμάτων, ένας λαός δί¬δει εξετάσεις

Το Ριάλτο
στην «Πλατεία Κεσογλουδιών»
 πριν γίνει «Πλατεία Ηρώων»

ανατροφής και καλής συμπεριφοράς. Οι άστοχες φωνές, τα αισχρά επιφωνήματα, η πρόγκα, τα ουρλιάσματα και σφυρίγματα, το ρίξι¬μο χαρτένιων σαΐττων και η διαρκής, κατά την προβολή της ταινίας, φλυ¬αρία και αφήγησις από τους πλαϊνούς ή τους ό¬πισθεν καθήμενους, των συμβάντων που θα ακο¬λουθήσουν επί της οθό¬νης, είναι εκδηλώσεις, τρόποι και συμπεριφορά που συναντά κανείς, μό¬νον σε ημιάγριες φυλές και άξεστους και χυδαίους ανθρώπους.
Είναι ευτύχημα που ένα τέτοιο οικτρό και απαίσιο θέαμα δεν παρουσιάζεται στα δικά μας κινηματοθέατρα. Αυτό εί¬ναι ένα γεγονός που πρέπει να κάμνει κάθε Λεμεσιανόν να αισθάνεται χαράν και υπερηφάνειαν για την πόλιν του και τον πολιτισμένον λαϊκόν της κόσμον.»
Ας δούμε όμως σε συντομία το κινηματογραφικό τοπίο στη Λεμεσό στα χρόνια που μιλάμε.
Ήδη από τη δεκαετία του 1930 κτίζονται δυο καινούργιοι μεγάλοι κινηματογράφοι. Το Γιορδαμλή, που λειτουργεί τον Δεκέμβριο του 1931 και το Ριάλτο τον Μάρτιο του 1933. Παράλληλα λειτουργεί και ως κινηματογράφος το Θέατρο Χατζηπαύλου ήδη από το 1913. Τον Απρίλιο του 1949 λειτουργεί

 Το Παλλάς μόλις τέλειωσε το 1949

το Ελλάς και τον Μάιο το Παλλάς, σημερινό Παττίχειο Θέατρο, Ακολουθεί λίγα χρόνια μετά το Ρεκάλ στην οδό Μακεδονίας δίπλα στην οδό Ελευθερίας και αρκετά χρόνια βέβαια μετά το Αριέλ και ο Οθέλλος. Καλοκαιρινά σινεμά είχαμε εννοείται πολλά από πριν τη δεκαετία αυτή.

 Η διαφημιστική
 αφίσα το κινηματογράφου
 Ελλάς λίγο πριν λειτουργήσει

Σε μια
λοιπόν πόλη των 30 μέχρι 40 χιλιάδων κατοίκων είχαμε τότε πέντε και στη συνέχεια περισσότερους κινηματογράφους, πολύ περισσότερους από σήμερα. Σ αυτούς μάλιστα δεν γίνονταν μόνο προβολές ταινιών. Οι λεμεσιανοί παρακολουθούσαν θέατρο από τοπικούς αλλά και θιάσους από την Ελλάδα, διαλέξεις, προεκλογικές συγκεντρώσεις, ρεσιτάλ ποίησης, μουσικές συναυλίες όπως τα κυριακάτικα μουσικά πρωινά με συμφωνική ορχήστρα υπό τη διεύθυνση του μουσουργού Σόλωνα Μιχαηλίδη στο Γιορδαμλή, παραστάσεις όπερας με τον ίδιο μουσουργό, μουσικη εκδηλωση με τον Νικο Γουναρη αρχες της δεκαετιας του 50 στο Ριαλτο, και άλλες. Ακομα και ιατρικα συνεδρια όπως το Πρωτο Παγκυπριο ιατρικο Συνεδριο το 1934 στο Πιαλτο.και βεβαια οι ξαξκουστοι καρναβαλιστικοι χοροι κυριως στο Ριαλτο και το Γιορδαμλη.
Χώροι λοιπον τεχνης και πολιτισμου οι κινηματογραφοι της Λεμεσου της εποχης εκεινης που καλλιεργουσαν πολιτιστικα τους λεμεσιανους κανοντας τους περηφανους που ηταν λεμεσιανοι όπως λεει και ο τιτλος μας.

Τα πρώτα βήματα του Μιχάλη Κακογιάννη προς την καλλιτεχνική δόξα

Οι πρωταγωνιστές του «Καλιγούλα»
Michel Yiannis (Μιχάλης Κακογιάννης)
 και Mary Morris 

Μιαν άγνωστη σχετικά αλλά σημαντική σελίδα της καλλιτεχνικής πορείας του διάσημου συμπολίτη μας Μιχάλη Κακογιάννη μας φέρνει στη μνήμη ένα δημοσίευμα της λεμεσιανής εφημερίδας «Ο Παρατηρητής» ημερομηνίας 12 Μαρτίου 1949 με τίτλο «Ο θρίαμβος ενός Λεμεσιανού καλλιτέχνου». Πρόκειται για το πρωτο-ανέβασμα  επί σκηνής στο Λονδίνο του θεατρικού έργου «Καλιγούλας», του διεθνούς φήμης διάσημου και νομπελίστα γάλλου συγγραφέα Αλμπέρ Καμύ.

Να το διαβάσουμε λοιπόν και να σχολιάσουμε κάποια πράγματα στο τέλος. Το δημοσίευμα αυτό έχει ως εξής::

Η αφίσα της παραστασης

«Τηλεγραφικώς μετεδόθη εκ Λονδίνου η είδησις της θριαμβευτικής  επιτυχίας πού εσημείωσε η πρεμιέρα τού δρα­ματικού έργου «Καλιγούλας» τού οποίου συγγραφεύς είναι ο Γάλλος δραματογράφος Albert Camus.

Το έργο μεταφρασμένο στα Αγγλικά  παίχτηκε  προ τεσσάρων  ημερών σ΄ ένα από τα μεγάλα θέατρα του Λονδίνου, με  πρωταγωνιστή τον Michel Yiannis που δεν είναι άλλος από τον υιόν του συμπολίτου μας Σέρ Παναγιώτη κακογιάννη.

Ο  συγγραφέας είχε αρχικά υπόψιν του  τον πρώτον ρόλον τού Καλιγούλα να έδιδε στον διαπρεπή  Άγγλον ηθοποιόν και γνωστόν κινηματογραφικόν  αστέρα Ολιβιέρ. Άλλαξε όμως κατόπιν γνώμη και τον εμπιστεύτηκε στον νεαρόν Κακογιάννην ως νεώτερον του πρώτου κατά 10 ή 12 χρό­νια. Στο ζήτημα τής διαφο­ράς της ηλικίας·:φαίνεται ότι απέδιδε εξαιρετικήν σημασίαν ο συγγραφεύς. .

Ήθελε ο ηθοποιός που θα υπεδύετο τον ρόλον του ήρωος του νάχε την ιδίαν μ΄ αυτόν ηλικίαν. Ο δύσκολος λοιπόν ρόλος του «Καλιγούλα» δόθηκε  στον Λεμεσιανόν καλλιτέχνην ο οποίος, αν κρίνωμε από την μεγάλη επιτυχία που σημείωσε η πρεμιέρα τού έργου έθεσε ασφαλώς και σταθερώς το πόδι στην είσοδο του ναού. της Τέχνης, που οι πόρτες του ανοίχθηκαν διάπλατες στην ακτινοβο­λία τού πραγματικού  του ταλέντου.

Φωτογραφίες από την παράσταση

Σκηνοθέτης του εν λόγω έργου είναι ο γνωστός και από άλλας επιτυχείς δημιουργίες του, ‘Έλλην ΑλέξηςΣο­λομός.

Το έργο παρακολούθησε, ελθών  εκ Παρισίων και ο συγ­γραφεύς.

Τον ταλαντούχον Λεμεαιονόν καλλιτέχνην  αυγχαίρομεν για την θριαμβευτικήν του στην Αγγλικήν σκηνήγ επιτυχίαν. Επιτυχίαν που τιμά το όνομα της μικράς του πατρίδος, συνάμα δε το όνομα της μεγάλης και ένδοξης φυλής του.»

Ο ίδιος λοιπον ο Αλμπερ Kαμύ επέλεξε μεταξύ του γίγαντα ηθοποιού Σερ Λόρενς Oλiβιε και Μιχάλη Κακογιάννη τον δικό μας που ειρήσθω εν παρόδω παρουσιάστηκε τότε στα θεατρικά δρώμενα της Αγγλίας ως Michel Yiannis με συμπρωταγωνίστρια την αγγλίδα ηθοποιό Mary Morris. Επιπλέον ο Καμύ  ταξιδέψε από το Παρίσι στο Λονδίνο για να παραστεί στην πρεμιέρα του έργου του που δόθηκε στις 8 Μαρτίου 1949 στο Empassy Theater.

Ένα  άλλο αξιοσημείωτο για την παράσταση αυτή είναι η σκηνοθεσία της από τον σπουδαίο Έλληνα σκηνοθέτη  Αλέξη Σολομό που κι αυτός ζούσε την εποχή εκείνη στο Λονδίνο.

Ο σκηνοθέτης Αλέξης Σολομός 

Ο θαυμασμός του ανώνυμου συντάκτη της είδησης στην πρώτη σελίδα του Παρατηρητή ( που δεν πρέπει να ήταν άλλος από τον εκδότη του Πάνο Φασουλιώτη), για τον συμπολίτη μας Μιχάλη Κακογιάννη είναι εμφανέστατος από τα πρώτα κιόλας βήματα του αφού ήταν τότε 27 μόλις χρονών και δεν παραλείπει να σημειώσει ότι η επιτυχία του αυτή κάνει περήφανη όχι μόνο τη Λεμεσό και την Κύπρο άλλα και τη μεγάλη και ένδοξη φυλή των Ελληνων!

Η συνέχεια της πορείας του νεαρού ακόμα τότε, όπως είπαμε, Μιχάλη Κακογιάννη στο διεθνές καλλιτεχνικό στερέωμα δικαιώνει τα με κάποια ίσως δόση υπερβολής, γραφόμενα του Φασουλιώτη.

Ο συγγραφέας  του «Καλιγούλα» Αλμπέρ Καμύ

Να σημειώσουμε τέλος ότι οι φωτογραφίες είναι από το διαδίκτυο αφού το δημοσίευμα δεν συνοδευόταν από καμμια φωτογραφία.

   

  

  

Μια τράπεζα «που τυγχάνει της εμπιστοσύνης των λεμεσιανών» και τους προδίδει…

Ένα σημαδιακό δημοσίευμα από τον Παρατηρητή ημερομηνίας 22 Απριλίου 1950 θα δούμε στη συνεχεία, που κάτω από τις σημερινές συνθήκες και μετά από όλα όσα έγιναν στη συνέχεια μέχρι σήμερα στην έρημη πατρίδα μας, γίνεται ιδιαίτερα ενδιαφέρον, προκαλώντας μας ταυτόχρονα συναισθήματα θλίψης και αφήνοντας μια πίκρα …

 Το εν λόγω δημοσίευμα αφορά στην τότε Λαϊκή Τράπεζα ΛΕΜΕΣΟΥ, ναι ναι καλά διαβάσατε «Λεμεσού», γιατί από το 1901 μέχρι το 1967 που μετονομάζεται σε «Λαϊκή Κυπριακή Τράπεζα» και αποφασίζεται να γίνει παγκύπρια και να μεταφερθεί η έδρα της στη Λευκωσία, τέτοια ήταν και έτσι ονομαζόταν.

Το 1901 λοιπόν μια ομάδα προοδευτικών και ρηξικέλευθων λεμεσιανών επιχειρηματιών, οι Αγαθοκλής Φραγκούδης, Χριστόδουλος Σώζος, Ιωάννης Κυριακίδης και Νεοκλής Ιωαννίδης  με πρώτον διευθυντή του τον μεγαλοεπιχειρηματίαν  Γεώργιο Θ Ρωσσίδη ιδρύουν το «Λαϊκό Ταμιευτήριο Λεμεσού» 

 Ο πρώτος γενικός
 διευθυντής του
 Λαϊκού Ταμιευτηρίου
 Λεμεσού
Γεώργιος  Ρωσίδης

«Σκοπός τους η ενθάρρυνση της αποταμίευσης ανάμεσα στο κοινό και ιδιαίτερα τους εργαζομένους.»  Το Ταμιευτήριο στεγαζόταν αρχικά σ' ένα σπίτι στη Λεμεσό, σύντομα όμως, με την εμπιστοσύνη και την υποστήριξη του κοινού, άρχισε να δυναμώνει και απέκτησε το δικό του οίκημα στην οδό Αθηνών. Στα πρώτα 23 χρόνια της λειτουργίας του το Ταμιευτήριο δεχόταν καταθέσεις από "ένα σελίνι και άνω" και χορηγούσε δάνεια σε τρεχούμενους λογαριασμούς και γραμμάτια.

 Το 1924 μετατρέπεται σε πλήρη τράπεζα σύμφωνα με τον νέο τότε νόμο Περί Δημόσιων Εταιρειών που είχε θεσπιστεί λίγο νωρίτερα. Έτσι, εγγράφεται η πρώτη δημόσια εταιρεία στην Κύπρο με την ονομασία «Λαϊκή Τράπεζα Λεμεσού Λτδ» και φέρει αύξοντα αριθμό 1. Αυτό το γεγονός επιβεβαιώνει πλήρως τη διορατικότητα των μελών του Συμβουλίου. Για πρώτη φορά στην Κύπρο, μετατρέπει ιδιωτικό ίδρυμα σε δημόσια εταιρεία, προσφέροντας στο κοινό την ευκαιρία να την κάνει κτήμα του. Το κοινό έχει πλέον την ευκαιρία όχι μόνο να αποταμιεύει και να καταθέτει, αλλά και να επενδύει σε μετοχές της τράπεζάς του. Η καινοτομία αυτή δίκαια χαρακτηρίστηκε ως το πρώτο έναυσμα για την ίδρυση του Χρηματιστηρίου στην Κύπρο.

Ειρήσθω εν παρόδω ότι το 1898 δημιουργειται στη Λευκωσια το «αντίπαλο δέος» , το «Ταμιευτήριο Λευκωσίας» που το 1912 μετονομάζεται σε «Τράπεζα Κύπρου».

Ας δούμε τώρα το δημοσίευμα που αναφέραμε στην αρχή και έχει τίτλο: «Το Τραπεζιτ. Ίδρυμα που ο λεμεσιανός λαός το περιβάλλει με αληθινήν εμπιστοσύνην».

 «Σάλπιγξ» 1924, 

όταν η Λαϊκή γίνεται

η πρώτη δημόσια

 εταιρεία της Κύπρου.

«Αλλαχού της παρούσης εκδόσεως δημοσιεύομεν τον Ισολογισμόν της Λαϊκής  Τραπέ­ζης Λεμεσού του 1949 εις τον οποίον καθρεπτίζεται με γεγο­νότα και αριθμούς η θετική και γόνιμη εργασία που επετελέσθη κατά το παρελθόν έτος από το Λεμεσιανόν αυτό πιστωτικόν ίδρυμα για το οποίον ο λαός της πόλεως και επαρχίας μας αισθάνεται αληθινήν στοργήν και περιβάλλει με εξαιρετικήν εμπιστοσύνην.

Το απόγευμα της περ. Τετάρτης ο  Πρόεδρος του κ. Ν. Π, Λανίτης εξέθεσε ενώπιον των μετόχων τα πεπραγμένα, εις τα οποία διαφαίνεται όχι μόνον η επί στερεών βάσεων  διεξαγόμενη εργασία, αλλά και η πατρική από μέρους της Τραπέζης  επιδειχθείσα μέ­ριμνα κατά τας δυσκόλους ιδίως ημέρας της οικονομικές κρίσεως που πέρασε ο τόπος μας.

Τα κεφάλαια της Λαϊκής Τραπέζης είναι καθαρώς Κυπριακά, κατά συνέπεια και τα κέρδη παραμένουν εξ ολοκλήρου εις τον τόπον. Είναι το νερό που αναβλύζει από πηγήν τού Κυπριακού εδάφους και που τα ευεργετήματα του παραμένουν στο αρδευόμενο δικό μας έδαφος και ποτέ δεν διαρρέουν εις εκτός της Κύπρου ξένην γην. Το απονεμηθέν εις τους μετόχους μέρισμα προσήγγισε τα 9%. Η προαγωγή και αλματική ανάπτυξι των εργασιών της Λαϊκής Τρα­πέζης οφείλεται βεβαίως στην αυθόρμητη και ακεραίαν ενίσχυσι που ο εμπορικός μας κόσμος τής παρέχει. Η δη­μιουργία όμως της ανθηράς και επιζήλου αυτής κάταστασεως οφείλεται κατά μέγα μέρος και στην σύνεσι και κα­λήν καθοδήγηοι του Διοικητι­κού της Συμβουλίου, όπως και στην εξαίρετη τραπεζιτικήν ικανότητα και πείραν  και τες εκ χαρακτήρος σπάνιες αρετές τού Διευθυντού της, ως και του λοιπού προσωπικού που η εργατικότης και η υποδειγματική ευσυνειδησία και η προς το καθήκον αυστηρά προσήλωσί του συνέβαλαν στο μέγε­θος της επιτυχίας.

Το οίκημα της Λαϊκής Λεμεσού στην οδό Αθηνών

 Ο μεγαλοεπιχειρηματίας
Νικόλαος Π. Λανίτης

Η Λαϊκή Τράπεζα Λεμεσού απεδείχθη πέραν πάσης αμφι­βολίας ότι υπήρξε ο στυλο­βάτης εις κρίσιμους περιστάσεις του εμπορίου και της νεαράς μας βιομηχανίας και ο σταθερός παράγων της προα­γωγής και ανυψώσεως της τοπικής εν γένει οικονομίας.

Ο εμπορικός, ο βιομηχανικός και γενικά ο εργαζόμε­νος λαός της Λεμεσού αισθάνεται ευγνωμοσύνην και συμπάθειαν προς την Λαϊκήν Τράπεζαν που στην ύπαρξι και την κανονικήν της λειτουργί­αν γνώρισε τον αληθινό προ­στάτη των δύσκολων ημερών και τον ανυστερόβουλο οικονομικόν ενισχυτήν του.»

 Αυτή λοιπόν η καθαρά λεμεσιανή τράπεζα, εξήντα χρόνια μετά ως λευκωσιάτικη πλέον τράπεζα προδίδει την εμπιστοσύνη τους κατά τον χειρότερο τρόπο…

Το λεμεσιανό καρναβάλι μέσα από το «Γέλιο» του Γιώργου Φασουλιώτη

Γεώργιος  Φασουλιώτης,
 σκίτσο
αυτοπροσωπογραφία

Φτάνοντας στις τελευταίες μέρες και στην κορύφωση του λεμεσιανού καρναβαλιού, μια από μια άλλη οπτική και διαφορετική πτυχή θα καταθέσουμε σήμερα στην ιστορία του.

Το παλιό λεμεσιανό καρναβάλι ήταν κυρίως, πρωτίστως και από τη φύση του σατιρικό. Στην πτυχή του αυτή συνέβαλλε κατά τη διάρκεια του και ο εκπαιδευτικός, σκιτσογράφος, ( ανάμεσα σε πολλές άλλες ιδιότητες) Γεώργιος Φασουλιώτης (1896-1944), όπου μέσα από τη σατιρική εφημερίδα «Το Γέλιο» που εξέδιδε  ο ίδιος από το 1928 μέχρι το 1938, (όταν η έκδοση της ανεστάλη κατόπιν ψηφισθέντος κυβερνητικού νόμου οποίος απαγόρευε στους καθηγητές να δημοσιογρα­φούν), σατίριζε τοπικές και διεθνείς κοινωνικές και πολιτικές καταστάσεις της εποχής, σε μια δύσκολη μάλιστα δεκαετία, αυτής τής δικτατορικής «παλμεροκρατίας» του 1930, καθώς και επιφανή πρόσωπα της λεμεσιανής κοινωνίας.

Να σημειώσουμε ότι στο «Γέλιο» συνεργαζόταν επίσης και ο γνωστός ζωγράφος και σκιτσογράφος Βίκτωρας Ιωαννίδης που μαζί δημιούργησαν και το πρώτο διαφημιστικό γραφείο της Κύπρου, το «Ατελιέ».  

Το σκίτσο
«σήμα κατατεθέν»
 του λεμεσιανού
 καρναβαλιού.

Απολαύστε λοιπόν ένα μικρό δείγμα από τα σκίτσα αυτά.

Με λεζάντα «Τι κρύβει μια γελαστή προσωπίς», Κάτω απο μια γελαστή μασκα κρυβεται ενα θλιμενο προσωπο..

Ο τότε δήμαρχος Λεμεσού (1930-1943) Χριστόδουλος Χατζηπαύλου, υπό τύπον ντελάλη, διαφημίζει το λεμεσιανό καρναβάλι στο ολοσέλιδο εξώφυλλο του Γέλιου με τα λόγια:  «Εδώ κύριοι! Το αρχαιότερο καρναβάλι της ανατολής, χαρά γλέντι όλα δοκιμασμένα. Πολυετής πείρα! Προσοχή από τας απομιμήσεις.» Χαρακτηριστική είναι η επιγραφή «ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΛΕΜΕΣΟΥ. Έτος ιδρύσεως 1890».

 «Η υποδοχή του καρνάβαλου» του 1934 γίνεται εν μέσω μεγάλης οικονομικής κρίσης από τη βαριά φορολογία και  άλλων ανελεύθερων οικονομικών μέτρων της παλμερικής δικτατορίας . Εικονίζονται ως πλήθος επαίτες να τείνουν το χέρι της ελεημοσύνης στον  πιερότο καρνάβαλο. Μια σκληρή κοινωνική κριτική με πρόφαση το καρναβάλι…

Το βιολογικό και κοινωνικό στερεότυπο «άνδρας- γυναίκα» ανατρέπεται στα καρναβάλια όπου κάτω από τη μάσκα οι άντρες γίνονται γυναίκες και οι γυναίκες άντρες. Αυτό εξάλλου είναι ένα πανάρχαιο έθιμο που πάει μέχρι και τις ιεροτελεστίες της αρχαιότητας. Στην αρχαία Αμαθούντα κατά τις τελετές στα Αφροδίσια άνδρες ντυμένοι  γυναίκες αναπαριστούσαν τον τοκετό της Αφροδίτης-Αριάδνης. Το έθιμο αυτό  μεταφέρθηκε και μέχρι το  σύγχρονο λεμεσιανό καρναβάλι     σαν απόδειξη και της καταγωγής του από την αρχαιότητα, όπου μια ομάδα ανδρών ντυμένοι γυναίκες είχαν στη μέση ένα άνδρα ντυμένο γυναίκα-λεχούσα αναπαριστούσαν τη γέννηση του ερωτικού δεσμού της Αριάδνης με τον Θησέα Στα καρναβάλια είναι γνωστές και οι γκάφες που «έτρωγαν» πολλοί άνδρες δανδήδες χορεύοντας και κερνώντας ποτά όλο το βράδυ μασκαρεμένες γυναίκες ελπίζοντας σε ερωτικές  περιπέτειες… για να ανακαλύψουν στο τέλος της βραδιάς την πεζή πραγματικότητα! Σ αυτό το πνεύμα λοιπόν είναι και το σκίτσο αυτό με λεζάντα «ποιος είναι ο άνδρας»

Παραμονές του Β Παγκόσμιου Πολέμου  και στο πρωτοσέλιδο σκίτσο του Γέλιου με τίτλο «Καρναβάλι Παγκόσμιο 1937» «παρελαύνουν» τα πρόσωπα της διεθνούς πολιτικής σκηνής, Μπάλτουιν, Φράγκο, Ρούσβελτ, Χίτλερ, Σαγκ Κάϊ Σεκ, Καμπαλιέρο, Στάλιν, Μπλουμ, Σαγκ Σουέ και βεβαία οι Κεμάλ Ατατούρκ και Ιωάννης Μεταξάς.

Σκίτσο του Βίκτωρα Ιωαννίδη  με τίτλο «Η διανόηση χορεύουσα» και λεζάντα «Οι χορεύοντες 100% φίλοι : Φαέθοντας και Γιάννης Λεύκης». Πρόκειται για τον διανοούμενο δικηγόρο Γιάγκο Ηλιάδη από τους πρώτους σοσιαλιστές της Κύπρου που όμως στη συνέχεια πέρασε ιδεολογικά, στην αντίπερα όχθη και δημοσιογραφούσε στις εφημερίδες της Λεμεσού με το ψευδώνυμο «Φαέθων» και τον διανοούμενο , ποιητή και από τους ιδρυτές του ΚΚ Κύπρου Γιάννη Λέφκη (με φ όπως ο ίδιος το έγραφε κατά την ψυχαρική ακραία δημοτική), ιδεολογικοί αντίπαλοι αλλά και φίλοι.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ντυμένος ελληνοπούλα
και ο Κεμάλ Ατατούρκ χανούμισσα
χορεύουν μαζί στο λεμεσιανό καρναβάλι.

Και μια διαφήμιση του χορού του Άρη, αφού ο Γιώργος Φασουλιώτης ήταν επιφανές μέλος του σωματείου. Οι χοροί του Άρη άφησαν εποχή για την μεγάλη επιτυχία τους αφού γίνονταν κάθε χρόνο στα κατάμεστα  Ριάλτο και το Γιορδαμλή ταυτόχρονα.

ΤΟ 46ον ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΑΡΝΑΒΑΛΟΥ

Ένα από τα δυο εκτενή δημοσιεύματα, σε δυο συνεχείς εκδόσεις της εφημερίδας Παρατηρητής από τον εκδότη της Πάνο Φασουλιώτη είναι το πιο κάτω  ημερομηνίας  27 Φεβρουαρίου 1961 μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες τόσο για την ιστορία του λεμεσιανού καρναβαλιού γενικά όσο και αυτού της χρονιάς εκείνης:

Γιάγκος Λανίτης

«Το Καρναβάλια γιορτά­ζονταν, ως και άλλοτε εγγράψαμεν, εις Λεμεσόν και επί Τουρκοκρατίας, Διάφορες οικογένειες και άτομα συνήθιζαν να επισκέπτονται συγγενικά σπί­τια μεταμφιεσμένοι κατά τα  βράδια.

Αργότερα, τα πρώτα μετά την  Αγγλικήν κατοχήν χρόνια , μεταμφιε­σμένα  παιδιά, μαθηταί  ι­δίως, προήλαυναν τες δυό Κυριακές από ωρισμένους δρόμους της πόλεως. Τα βράδια. ομάδες μικρών και μεγάλων μεταμφιεσμέ­νων, συνέχιζαν το παληό  έθιμον των επισκέψεων εις συγγενικά και φιλικά σπίτια.

Το γνωστό ιστορικό τών Καρναβαλιών πρόσωπο ο μ. Γιάγκος Λανίτης έδιδε, με τες μεταμφιέσεις του και τες έξυπνες γεμάτες χιούμορ επινοήσεις του ρυθμόν και ζωηρότητα σε καρναβαλίστικες εκδηλώ­σεις. Αργότερα και προτού αρχίσουν οι διοργανώσεις  χορών εις τα θέα­τρα, τα δυο  σπίτια της οδού Σαριπόλου, Μπόνη και Παπίδη άνοιγαν καθ’ όλον σχεδόν το δεκαπεν­θήμερον τα  σπίτια των για να δεχθούν τα μεταμφιεσμένα φιλικά  των πρόσωπα που σε ευχάριστα χαρμόσυνο περιβάλλον διασκέδαζαν.

Μετά και προτού αρχί­σουν οι συγκεντρώσεις  των θεάτρων, είχε καταρτισθεί μια επιτροπή από  μέλη της λέσχης «Ένωσις» που επωνυμήΘη  «Κομιτά­τον Καρνάβαλου» και που διοργάνωσε επί προγραμ­ματισμένης γραμμής, με απονομήν βραβείων τες παρελάσεις κατά τες δύο Κυριακές.

«Οι τέσσαρες Διασκέψεως Κορυφής»,
του καλλιτέχνη Ρασήτ.

Παλαιότερα ακόμη, παρελάσεις με άρματα και συμβολικές παραστάσεις εγίνοντο την τελευταίαν Κυριακήν από ατομικήν πρωτοβουλίαν διαφόρων. Μια τέτοια εμφάνισις ήταν, όπως και άλλοτε εγράψαμεν από των στηλών αυτών, η αναπαράστασις της αποβιβάσεως εις Κρήτην τού Πρίγκιπος Γεωργίου της Ελλάδος, πρώτου Αρμοστού της αυτονομηθείσης μεγαλονήσου.

Οι  συμμετασχόντες ήταν νέοι τής εποχής εκείνης καταλλήλως μεταμφιεσμένοι  επί ενός βουδάμαξου.

 Αν λοιπόν πάρουμε την χρονολογικήν  σειράν τών Φεστιβάλ Καρναβάλου στην Λεμεσόν, το εφετεινό  θα  έπρεπε νάταν το  61^ον , αλλ' αφαιρούμε τα χρόνια των πολεμικών περιόδων  των δύο Παγκοσμίων και  της  Εοκικής  και δίδουμε σ’ αυτό τον αριθμό 46.

Το τελευταίο  λοιπόν, 46ον, ήταν το εξ’  όλων ανώτερο. Γιορτάστηκε πράγματι με εξαιρετικήν  λαμπρότηταν, υποδειγματικήν, χάρις εις τα αστυνομικά μέτρα, τάξι και ευπρέπειαν.

«Δαυίδ και Γο­λιάθ»

Μ’ όλον που καθ’ όλην σχεδόν την εβδομάδα ο  και­ρός ήταν βροχερός και ψυχρός, όλα τα  κέντρα, πλην των κινηματοθεάτρων, το  «Κύμα», το ξε­νοδοχείον   «Κούριον»,  τα δυό Κλάπς, γέμιζαν με μεταμφιεσμένους και μη. 

Η υπέροχη ομάδα Κανταδόρων έδιδε με τα τραγούδια και τα έγχορδα όργανα ρυθμόν ζωηρότη­τος και κεφιού όπου εμφανιζόταν. Την τελευταίαν Κυριακήν η παρέλασις ήτο επιτυχεστάτη.

Τα διάφορα άρματα του Δημαρχείου θαυμάσια εις εμφάνισι και με γούστο και καλαισθησία  καμωμένα ενεφάνιζαν το πνεύμα του Καρναβάλου. Εκτελεστή ς ήτο ο δεξιοτέχνης υπάλ­ληλος  του Δημαρχείου κ. Μέλιος Ανδρέου. Τα εν λόγω άρματα ως και τα διαφημιστικά τοιαύτα ετέθησαν εκτός βραβεύσεως. Μια από μέρους της διευθυνούσης το Φεστιβάλ Επιτροπής, της οποίας προΐστατο ο μηχανικός του Δήμου κ. Χριστάκης  Δρουσιώτης, δήλωσις διασαφήνιζε το  γεγονός της απονομής του εκ 55 λιρών πρώτου  βραβείου, εις το  άρμα  εκείνο  που το θέμα θάταν εις το πνεύμα των καρναβαλιών. Κανένα όμως εκ των συμμετεχόντων δεν εκπληρούσε τον όρον αυτόν κι έτσι πρώτον δεν δόθηκε.

Το Βον βραβείον εκ λιρών 50 δόθηκε στο άρμα που παρίστανε τον μυθολογικό  θρύλο «Περσέας και Ανδρομέδα»

«Πώς ζουν στην Αραβία»

 Γον εκ 40 λιρών βραβεύτηκε η παράστασις  με θέμα  «Οι τέσσαρες Διασκέψεως Κορυφής», του καλλιτέχνη Ρασήτ. Το Δον εκ 30 λιρών στο άρμα «Πως ζουν στην Αραβία» του κ. Β. Νικολάου. Το Ε' βραβείον εξ 20 λιρών εις το άρμα «Δαυίδ και Γο­λιάθ»  τού γνωστού  ερασιτέχνη ζωγράφου κ. Πα­ναγιώτη Κυπριανού. Ήταν μια πολύ   επιτυχής εις εμφάνισι και εκτέλεσι  αναπαράστασι μιας βιβλικής ει­κόνας, μ' έναν πανύψηλον Γολιάθ κ' έναν μικρόσωμο Δαυίδ και το Στ' εκ λιρών 15 εις το άρμα ο «Τιμάριθμος» κ. Τάκη Κολλά.  Εκτός της ομάδος των Κανταδόρων τού κ. Φανά­ρι, που απετελείτο από εκλεκτούς νέους τραγουδι­στές τής Λεμεσού  ιδιαιτέραν εντύπωσιν έκαμε εις τον κόσμον και η ομάδα  τών L (μαθητευομένων)

«η ομάδα  τών L»

που απετελείτο από παι­δάκια μαθητάκια του  δημοτικού  των 13, 14 έως 15  ετών,   Όλοι έπαιζαν μαντολίνα και κιθάρες. Της ομάδας αυτής ηγούντο  τα δυο μικρά παιδά­κια τού συμπολίτη  μας Γιωργαλέττου, γνωστού  από παληές εμφανίσεις και επιτυχείς συμμετοχές του με ομάδα τραγουδιστών εις τα Καρναβάλια και ο οποίος φέτος δεν έλαβε μέρος ο ίδιος και η  ομάδα του, άλλα με δικήν του πρωτοβουλίαν και ακαπαπόνητην εργασίαν  διοργάνωσε και δίδαξε την άνω ομάδα τών μικρών αγοριών, που ήρεσε  τόσον πολύ και κατεχειροκροτήθη με ενθουσιασμόν κι’  επευφημήθη τόσον  για τα όργανα  που έπαιξαν όσο και τα σε τριφωνίαν τραγούδια των.Εις την παρέλασι της Κυριακής συμετέσχε και η φιλαρμονική των Συν­τεχνιών, που τα μέλη της ήταν μεταμφιεσμένα σε πιερόττους.

Η Φιλαρμονική του Δήμου, που αποτελείται από νεαρούς των 15 έως 22 ετών κατεγοήτευσε και ενθουσίασε με την ωραία εμφάνισι και εκτέλεσι των κοματιών που έπαιξε καθ’ όλην την διαδρομήν. Το πρωί της Κυριακής εις τον μώλον επαιάνιζε η φιλαρμονική τού Αγ­γλικού Στρατού.»

 Η Φιλαρμονική του Δήμου

 «η φιλαρμονική των Συν­τεχνιών,
που τα μέλη της ήταν μεταμφιεσμένα
σε πιερόττους»

«Γιατί όχι πρωτεύουσα η Λεμεσός»

 Το ότι η Λεμεσός είναι σήμερα μια όμορφη πόλη, και κατ εμάς τους λεμεσιανούς η ομορφότερη της Κύπρου, είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο. Πολλοί μάλιστα την αποκαλούν σαν μια από τις ομορφότερες της Μεσογείου. Την παραδοχή της ομορφιάς της και της ποιότητας ζωής της την ομολογούν  πλέον και  οι διαχρονικοί «αντίπαλοι», της οι πρωτευουσιάνοι. Ουκ ολίγοι είναι πλέον (και που αυξάνονται μέρα με τη μέρα)  εκείνοι που καταφεύγουν συχνά εδώ, τη μέρα για μια θαλασσινή ανάσα στις όμορφες ακρογιαλιές της αλλά και τις νύχτες για έξοδο και νυχτερινή ζωή. Στα μπαράκια της Σαριπόλου, στη Μαρίνα, στα κεντράκια του κάστρου  ή  στα πολυτελή ξενοδοχεία και εστιατόρια της, καταφεύγουν  από όλες τις πόλεις κύπριοι κάθε ηλικίας σε διασκέδαση για όλα τα γούστα και βαλάντια.

 Γκαμπριέλε Ντ Ανούτσιο

Σήμερα άλλοι κρυφά και άλλοι φανερά λένε ότι η Λεμεσός θα έπρεπε να είναι η πρωτεύουσα της Κύπρου για πολλούς και διάφορους βάσιμους  λόγους.

Το θέμα όμως αυτό δεν είναι καινούργιο. Από τη πρώτη κιόλας μέρα της άφιξης των άγγλων στην Κύπρο, το 1878, και την απόφαση τους να εγκαταστήσουν την διοικητική τους έδρα στη Λευκωσία και όχι τη Λάρνακα, που ήταν τότε η πιο αναπτυγμένη σε πολλούς τομείς πόλη, οι λεμεσιανοί δεν έπαψαν να πιστεύουν ότι οι άγγλοι τη Λεμεσό έπρεπε να έχουν για πρωτεύουσα . Ιδίως κατά της πρώτες δεκαετίες του 20^ου αιώνα που η Λεμεσός εξελίσσεται στην πιο δυναμική και προοδευτική πόλη της Κύπρου σε κάθε τομέα. Οικονομικό, εμπορικό, βιομηχανικό, κοινωνικό, πολιτιστικό, καλλιτεχνικό και άλλους.

Το θέμα αυτό εντοπίσαμε να επανέρχεται και πάλι το 1947 μέσα από ένα δημοσίευμα της εφημερίδος Παρατηρητής ημερομηνίας 15 Μαρτίου της χρονιάς εκείνης, που λέει:

« Ο Αρχιτέκτων κ. Τσαγκαρίδης εισηγείται όπως εγκαταλειφθή η σημερινή  Λευκωσία  και κτισθή νέα πρωτεύουσα  εις το χωρίον Κοκκινοτριμυθιά. Μα προκειμένου να κτισθή νέα πρωτεύουσα δεν βλέπω για ποιον  λόγον  η Κυβέρνησι να τριγυρνά  για την ανοικοδόμησι της  γύρω στην Λευκωσίαν και να μην μεταφέρει την έδραν της και κάμη νεαν πρωτεύουσαν στην καλυτέραν επαρχίαν της Αυτοκρατορίας  την Λεμεσό.

« Είναι η τοποθεσία με την
υπεροχωτέραν, ως είπεν και ο
μέγας της Ιταλίας ποιητής
Ντανούτσιο,  θέαν  του κόσμου.»

Η αρχομένη από  την λεωφόρον με επέκτασιν προς τα Πολεμίδια , που βρίσκεται το στρατοπεδον,  τοποθεσία, είναι ο πιο ιδεώδης  για τέτοιον σκοπόν τόπος. Είναι η τοποθεσία με την υπεροχωτέραν, ως είπεν και ο μέγας της Ιταλίας ποιητής Ντανούτσιο,  θέαν  του κόσμου.

Με την εγκατάλειψι της Λευκωσίας, η Κυβέρνησις δεν έχει, από οικονομικής τουλάχιστον απόψεως, να χάση απολύτως τίποτα. Το μόνο δημιουργηθέν από της κατοχής εκεί αξιόλογον έργον είναι το Κυβερνείον  το οποίον  μπορεί κάλλιστα να πωληθή,  εις μεγαλυτέραν απ ό,τι εκόστισεν τιμήν δια να  χρησιμοποιηθή ως ξενοδοχείον.

Όσον για το τοπογραφικόν ζήτημα, που η πρωτεύουσα, αν δεν υπάρχουν ιστορικοί λόγοι, πρέπει να βρίσκεται  στο κέντρον ει δυνατόν της χώρας, στην σημερινήν εποχή δεν δικαιολογείται μια τέτοια άποψι, γιατί αυτό γινόταν στην αρχαία εποχή  για αμυντικούς λόγους και γιατί η συγκοινωνία διεξάγετε με γαϊδούρια και πεζή. Τώρα οι αποστάσεις με τα συγκοινωνιακά και τηλεφωνικά μέσα που διαθέτουμε είναι όλες σχεδόν οι ίδιες. 

Νομίζουμε ότι το ζήτημα αυτό πρεπει να τύχη της σοβαράς προσοχής και μελετης της Κυβερνήσεως.

Η μετατροπή της Λεμεσού σε πρωτεύουσα είναι για πολλούς λόγους   αναγκαιότητα, απολύτως δε για κανένα να παραμείνη η Λευκωσία.

Η Λεμεσός είναι η πλουσιωτέρα υφ΄ όλας τας απόψεις, επαρχία της νήσου. Δι αυτής διεξάγεται ολόκληρον  σχεδόν  το εξαγωγικόν της Κύπρου εμπόριον   και σ αυτήν  βρίσκονται συγκεντρωμένες οι περισσότερες και σημαντικότερες  βιομηχανίες του τόπου. Η Λεμεσός  θ αποκτήσει, με την μετατροπή της αλυκής , ένα από τα υπεροχώτερα λιμάνια της Μεσογείου και θα καταστή με τας δασώδεις εκτάσεις της, τα πολύ πλησίον κείμενα δενδροφυτευμένα βουνά , το εξαίρετο κλίμα, τα ασύγκριτα της θέρετρα, και τες φυσικές της εν γένει καλλονές  ένα παγκοσμίου φήμης τουριστικόν κέντρον, αληθινή νύμφη της μεσογείου.

  «Δι αυτής διεξάγεται
ολόκληρον  σχεδόν  το
εξαγωγικόν της Κύπρου εμπόριον»

Μόνον αν η Λεμεσός μεταβληθή σε πρωτεύουσα, θα μπορέση η Κυβέρνησι πραγματικά να προαγάγη και φέρη εις πέρας το μεγαλεπήβολο  σχέδιον της για την ευημερία και ανύψωσι της νήσου.»

Δεν ξέρουμε με ποια αφορμή και για ποιους λόγους  ο αρχιτέκτονας Οδυσσέας Τσαγγαρίδης, ( 1906-1974, πολιτικός και  εκδότης της εφημερίδας «Κυπριακή»,  διατέλεσε και δημοτικός σύμβουλος Λευκωσίας), εισηγείται μεταφορά της πρωτεύουσας από τη Λευκωσία και ανέγερση καινούργιας (!),  ούτε και αν έκανε κάποιες τέτοιες σκέψεις η αποικιοκρατική κυβέρνηση. Όμως μέσα  σε  άκρως λεμεσιανό πνεύμα, το  δημοσίευμα  τού Παρατηρητή  (κατά πάσα πιθανότητα από τον εκδότη του Πάνο Φασουλιώτη), δράττεται της μόνιμης  και διαχρονικής επιθυμίας των λεμεσιανών  και γίνεται η εισήγηση  να γίνει στη Λεμεσό προβάλλοντας μάλιστα πολλά βάσιμα και λογικά επιχειρήματα . Ίσως λίγο υπερβολικά ο σε ορισμένα σημεία που εντούτοις δεν απέχουν και  πολύ από την τότε αλλά και σημερινή  πραγματικότητα.

Ενδιαφέρουσα είναι επίσης η πληροφορία που μας δίνει για τους χαρακτηρισμούς που έκανε ο διάσημος,  παγκόσμιας φήμης, ιταλός μυθιστοριογράφος, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας  Γκαμπριέλε Ντ Ανούτσιο ( 1883-1938) για τη θέα από τα Πολεμίδια. Δεν ξέρουμε πότε και υπό ποιες συνθήκες το είπε -αν το είπε- διότι μπορεί να είναι και… παραληρηματικό εφεύρημα του Πάνου Φασουλιώτη, μέσα στην δημοσιογραφική αδεία, υπερβολή του! Αγνοούμε αν ήρθε ποτέ στην Κύπρο και άρα αν το είπε με αυτή την ευκαιρία. Κάτι που χρήζει διερεύνησης. Εκείνο που ξέρουμε από ένα παλαιότερο δημοσίευμα  σε εφημερίδα της Λεμεσού που κατέχουμε στο αρχείο μας, είναι ότι ο διάσημος ιταλός σκόπευε να γράψει ένα μυθιστόρημα με τίτλο «Το ρόδο της Κύπρου», κάτι  όμως που δεν έγινε ποτέ  ίσως γιατί τον πρόλαβε ο θάνατος.

 

«Το μόνο δημιουργηθέν από της κατοχής
εκεί αξιόλογον έργον είναι το Κυβερνείον"

  «τα ασύγκριτα της θέρετρα, και τες φυσικές της εν γένει καλλονές»…