Το κυπριακό γαϊδούρι εξευρωπαΐστηκε, εμείς;

Το περιβόητο και ξακουστό ανά την υφήλιο κυπριακό γαϊδούρι απόκτησε πριν λίγο καιρό ευρωπαϊκή ταυτότητα, διαβατήριο και καθίσταται πλέον και με βούλα ευρωπαϊκών προδιαγραφών. Έτσι απαιτεί το ευρωπαϊκό κεκτημένο ή επί το ευρωπαϊκότερον το acquis communautaire!
Η είδηση έλεγε πως: «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε κανονισμό βάσει του οποίου όλα τα ιπποειδή (άλογα, μουλάρια, γαϊδούρια) στην ΕΕ θα έχουν πλέον διαβατήριο και θα φέρουν υποδερμικό μικροτσίπ.» Μάλιστα θα πρέπει ως κύπριοι να αισθανόμαστε ιδιαίτερα περήφανοι γιατί η απόφαση αυτή είναι από τις πρώτες σημαντικές που είχε πάρει η Επίτροπος μας στις Βρυξέλλες Ανδρούλλα Βασιλείου η οποία δήλωσε σχετικά πως:«το τρέχον σύστημα αναγνώρισης των ίππων και γαιδάρων είναι παρωχημένο».
Στο μυαλό λοιπόν έρχονται σκηνές απείρου κάλλους άλλων εποχών, που πρόλαβα –έστω και πιτσιρίκος- να ζήσω, εκεί στις αρχές της δεκαετίας του πενήντα στη μικρή τότε μα τόσο ανθρώπινη και συμπαθητικά γραφική Λεμεσό.
Τότε τα κυπριακά γαϊδούρια, μεγάλα στο μέγεθος και τη δύναμη,( γαϊδουροδυναμη ήταν το μέτρο και όχι ιπποδύναμη!) ήταν περιζήτητα στις γύρω χώρες, μέχρι και την Ελλάδα και η αναπαραγωγή και το εμπόριο τους αποτελούσε μια επικερδή επιχείρηση. ( Εξ ου και η ελλαδική ρήση «είσαι κυπριακό γαϊδούρι»!)

Θυμάμαι που λέτε τότε ουρές εκατοντάδων, μπορεί και χιλιάδων, γαϊδουριών να παρελαύνουν δια των οδών της Λεμεσού οδηγούμενα προς το μικρό λιμανάκι της πόλης για να φορτωθούν στις μαούνες και στη συνέχεια, με βίντζια, στα πλοία για να πάρουν τον δρόμο του ξενιτεμού: Αίγυπτο, Συρία, Ισραήλ, Ελλάδα και να ριχτούν χωρίς οίκτο στις σκληρές αγροτικές εργασίες κάτω από τον καυτό ήλιο των μεσογειακών χωρών.
Φωτογραφία που συνοδεύει το κείμενο, μια από τις πιο ωραίες που δημιούργησε ο παλιός φωτογράφος της Λεμεσού, μακαρίτης Έντουαρτ, δια του λόγου μου το αληθές…
Όμως ο γάιδαρος ήταν συχνά και το μέτρο σύγκρισης για την ανθρώπινη η κοινωνική μας συμπεριφορά και την κατάσταση και τις συνθήκες διαβίωσης μας.
Από ένα δημοσίευμα της εφημερίδας «Παρατηρητής» της Λεμεσού ημερομηνίας 6 Αυγούστου 1936, κάτω από τον τίτλο, « Κατώτεροι των γαιδάρων», διαβάζουμε ανάμεσα σε άλλα, με αφορμή το δίκαιο αίτημα των καταστηματαρχών της πόλης για καθιέρωση επί τέλους της μεσημβρινής αργίας των καταστημάτων και γραφείων, για να μπορούν να ζουν σε ανθρωπινότερες συνθήκες που τότε ήταν όντως, κατώτερες και των γαϊδουρινών :

«Ο Γαΐδαρος της Κύπρου μπορεί να βαρυφορτώνεται, να ξυλοκοπείται ανηλεώς και να διαιτάται αθλιέστατα ,αλλ’ έχει και στιγμές να αναπαύεται. Εάν δοκιμάσει κανείς να διακόψει την συνήθεια του αυτή, της αναπαύσεως τότε κουλουριάζεται χαμαί εις ένδειξι διαμαρτυρίας και δεν εννοεί να το κουνήσει. Υπάρχει όμως στην Κύπρο κάποια τάξη ανθρώπων που διαφέρει εις το ζήτημα αυτό της μεσημεριάτικης αναπαύσεως και από το γαΐδαρο. Είναι οι καταστηματάρχαι, παντοπώλαι και άλλοι πολλοί και διάφοροι επαγγελματίαι, που ανοίγουν από το πρωί το κατάστημα των και χωρίς καμιά απολύτως ανάπαυσι, δουλεύουν με τους υπαλλήλους των ως αργά το βράδυ. Αυτοί οι άνθρωποι, τι σημαίνει ησυχία και αξεγνιασιά κατά τη διάρκεια του μεσημεριάτικου γεύματος, δεν ξέρουν, ούτε γνώρισαν ποτέ τους, την ανάπαυσι μιας ώρας στην κάψα του καλοκαιριού, όπως ένας γαΐδαρος.»
Και βέβαια οι αγώνες δικαιωθήκαν και εφαρμόστηκε ( εν μέρει…) η μεσημβρινή ανάπαυση, όμως στη σημερινή εποχή μας, της προόδου και της εξέλιξης, οι συμπεριφορές μας, κοινωνικές και άλλες, ουδόλως άλλαξαν παραμένοντας , και μάλιστα με ολοένα αυξανόμενο ρυθμό, κατώτερες εκείνων των γαιδάρων.
Η συμπεριφορά μας στους δρόμους είναι για παράδειγμα ένα χαρακτηριστικό φαινόμενο δια του λόγου μου και πάλιν το ασφαλές!

Το γαϊδούρι και ως (κατα κάποιο τρόπο) ένα σύμβολο αγώνα και αντίστασης. Κατά τη διάρκεια του αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59 ο περιβόητος και σκληρός κυβερνήτης της Κύπρου στρατηγός Χάρτιγκ κάλεσε τους αντάρτες της ΕΟΚΑ να παραδοθούν δίνοντας τους αμνηστεία. Η απάντηση της ΕΟΚΑ ήταν να αμοληθεί ένα γαϊδούρι στους δρόμους με μια επιγραφή πάνω του "I SURRENDER" !