Σαν να ήταν χθες…

                                                       Από την εφημερίδα Φωνή της Λεμεσού

 Εργάτες-αχθοφόροι, στα όρια της εξαθλίωσης
 στην αποβάθρα της Λεμεσού κατά τη δεκαετία του’30.
(Φώτο ΄Εντουαρτ)

Με το ίδιο δημοσίευμα από τον τύπο της Λεμεσού άλλων εποχών που ακολουθεί, ασχοληθήκαμε  και στο παρελθόν θεωρώντας το και τότε ως επίκαιρο.  

Έγραφα τότε πως «οι πολλοί νόμιμοι και οι ακόμη πιο πολλοί παράνομοι, ξένοι  εργάτες που βρίσκονται αυτή την στιγμή στον τόπο μας, φαίνεται πως έχουν δημιουργήσει κάποια αισθήματα ρατσισμού, ή έστω «ξενοφοβίας» -αν σας σοκάρει ο όρος-που δεν τον πολύ λαμβάνουμε  σοβαρά υπόψη, ενώ θάπρεπε, για να μην βρεθούμε στο άμεσο μέλλον μπροστά σε σοβαρό κοινωνικό αλλά ίσως και πολιτικό πρόβλημα.»

Και συνέχιζα : «Όμως φαίνεται πως το πρόβλημα αυτό δεν είναι καινούργιο.  Αν ανατρέξουμε και πάλιν στις παλιές εφημερίδες της Λεμεσού θα βρούμε σχετικά δημοσιεύματα που θα μας αφήσουν πολλές φορές  με το στόμα ανοιχτό. Ιδιαίτερα σε  αυτά που αναφέρονται σε Εβραίους, με ένα σκληρό και διάφανο αντισημιτικό αίσθημα».

Το δημοσίευμα είναι από την εφημερίδα «Χρόνος» ημερομηνίας 23.2.1939 που σε κύριο πρωτοσέλιδο άρθρο της κάτω από τον τίτλο «ΕΝ ΕΠΙΒΑΛΛΟΜΕΝΟΝ ΜΕΤΡΟΝ» αναφέρει:

 

Ενώ… «κάθε ατμόπλοιον προσεγγίζον εις Κύπρον

κομίζει και νέους επιβάτας»…

«Εκ της τελευταίας καταγραφής ήτις διενεργήθη υπό της αστυνομίας δια την εξακρίβωσιν των αλλοδαπών των  ευρισκομένων εις Κύπρον, διεπιστώθη δια μιαν ακόμη φοράν  ότι ο αριθμός  τούτων είναι τόσος ώστε να εμπνέη αρκετάς ανησυχίας δια την Κύπρον. Και δεν είναι μόνον τούτο. Κάθε ατμόπλοιον προσεγγίζον εις Κύπρον κομίζει και νέους επιβάτας, οίτινες υπό το έν πρόσχημα ή το άλλο εξασφαλίζουν μίαν προσωρινήν ή και μόνιμον διαμονήν εν τη Νήσω μας.

Υπάρχουν βεβαίως προστατευτικοί νόμοι δια την απαγόρευσιν της εισροής ξένων ή ανεπιθύμητων προσώπων εις τον τόπον μας, πρέπει δε να αναγνωρισθή και η προσπάθεια την οποίαν η Α.Ε. κατέβαλε επί του σημείου τούτου, όταν η Κύπρος ηπειλείτο εξ ομαδικής εισροής ξένων εις την Νήσον μας κατόπιν των τελευταίων εξωτερικών γεγονότων. Αλλ’ οι  νόμοι ούτοι νομίζομεν  ότι δια  της ελαστικότητας των παρέχουν αρκετόν περιθώριον αν όχι εις μίαν ομαδικήν επέλασιν ξένων στοιχείων αλλ’ εις την βαθμιαίαν εισχώρησιν των εις τον μικρόν μας τόπον.

… Οι κύπριοι, από το λιμάνι Λεμεσού,
 αναχωρούν κατά χιλιάδες για τα ξένα
 για να βρουν μια καλύτερη τύχη…

Υπό τας εξαιρετικάς όμως συνθήκας υπό τας οποίας ζώμεν σήμερον αι θύραι του τόπου μας πρέπει να κλείσουν ερμητικώς   εις κάθε ξένον στοιχείον   έστω και αν τούτο φέρη μετ’ αυτού εν κομπόδεμα ή όχι. Και ο λόγος είναι ότι δεν είναι δυνατόν να γνωρίζει τις την ποιότητα εκάστου  προσώπου το οποίον μας επισκέπτεται, ούτε τους σκοπούς δια τους οποίους εκλέγει τον τόπον μας δια την προσωρινήν ή μόνιμον  εγκατάστασιν του.

Αλλά είς λόγος ακόμη ο οποίος πρέπει να μας αναγκάσει σήμερον να περιορίσωμεν την εισροήν ξένων εις την Νήσον μας καί την  ελάττωσιν του αριθμού των  είναι ασφαλώς και ο ακόλουθος:

 Κανείς δεν γνωρίζει υπό ποίας περιστάσεις θα ευρεθή η Κύπρος εις το προσεχές μέλλον εν περιπτώσει μιάς παγκοσμίου συρράξεως  ως προς το ζήτημα του επισητισμού και εις έναν ενδεχόμενον αποκλεισμόν.  Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Κυβέρνησις έχει υπ’ όψιν της πάντα ταύτα και έν τοιούτον ενδεχόμενον θ’ αντιμετωπισθή  όντως και με κάθε συνετόν και δυνατόν μέσον.

Αλλά εις τοιαύτας περιστάσεις η Κύπρος πρέπει να φροντίση δια τους Κυπρίους,  οι δε ξένοι εν τοιαύτη περιπτώσει θα είναι εν περιπλέον φορτίον το οποίον κατ’ ανάγκην θα φέρωμεν επί των ώμων μας και θα τον θρέψωμεν  εκ των δικών μας δυνάμεων και μέσων.

Ευχόμεθα όπως μη ευρεθώμεν εις μίαν τοιαύτην ανάγκην και ελπίζομεν ότι εν τέλει η εξωτερική κρίσις θα παρέλθη ώστε τοιούτος κίνδυνος να μην παρουσιασθεί ποτέ. Αλλ’ ενόσω δυστυχώς η κρίσις υφίσταται ακόμη εις μίαν γωνίαν του πολιτικού στερεώματος, νομίζομεν ότι επιβάλλεται να λάβωμεν παν αρμόδιον μέτρον δια να προστατευθώμεν οπωσδήποτε. Και το μέτρον της απαγορεύσεως της εισβολής κάθε ξένου στοιχείου εις την Νήσον μας και του περιορισμού των πειναλέων στομάτων τα οποία αυξάνουν τον Κυπριακόν πληθυσμόν φρονούμεν ότι είναι το πρώτον και δικαιότερον εξ όλων.»

Να θυμίσουμε ότι η δεκαετία του ΄30, δεκαετία παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, η κατάσταση στην Κύπρο ήταν ακόμα πιο δύσκολη κάτω από την αγγλική δικτατορία γνώστη ως «περίοδος της παλμεροκρατίας», (από τον σκληρό κυβερνήτη Πάλμερ) με τις βαριές φορολογίες και τους ανελεύθερους νόμους και ότι βρισκόμαστε στα πρόθυρα του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου με τους φόβους για ό,τι θα επακολουθούσε. Και ακόμη ότι όλα αυτά συνέβαιναν όταν οι κύπριοι το ΄30 το ΄40 και κυρίως το ΄50 μετανάστευαν σωρηδόν για να βρουν ένα καλύτερο μέλλον.

Δέκα χρόνια μετά όμως, μέσα από την εφημερίδα της Λεμεσού «Νέα Πολιτεία» (που ήταν το εκφραστικό Όργανο του ΑΚΕΛ Λεμεσού και επομένως έχουμε την «αριστερή» άποψη του προβλήματος), ημερομηνίας 28 Αυγούστου 1949, το ίδιο πρόβλημα φαίνεται να εξακολουθεί να απασχολεί ακόμη σοβαρά τους λεμεσιανούς εργαζόμενους, σύμφωνα με τα γραφόμενα του συνδικαλιστή (τότε) και για πολλά χρόνια μετά πολιτιστικού υπεύθυνου του Δήμου Λεμεσού Ευάγγελου Βανέλλη που λέει κάτω από τον τίτλο:  «ΕΝΩ Η ΑΝΕΡΓΙΑ ΜΑΣΤΙΖΕΙ ΤΟ ΤΟΠΟ ΜΑΣ-ΞΕΝΟΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΝΤΑΙ ΣΤΑ ΘΕΡΕΤΡΑ»

«Αν ρίξει κανείς μια ματιά

στα διάφορα ξενοδοχεία των θερέτρων»…

«Δεν είναι η πρώτη φορά που κτυπήσαμε την πόρτα της Κυβέρνησης και επιστήσαμε την προσοχή της πάνω σ’ αυτό το ζήτημα. Δεν είναι η πρώτη φορά που ζητήσαμε από την Κυβέρνηση να βάλει φραγμό στην διάθεση των ξενοδόχων να χρησιμοποιούν στις δουλειές τους υπαλλήλους τους οποίους προμηθεύονται από το εξωτερικό ενώ στον τόπο μας υπάρχουν υπάλληλοι τεχνικά καταρτισμένοι, ισάξιοι με τους ξένους και σε πολλές περιπτώσεις καλύτεροι.

Παρ’ όλες όμως τις διαμαρτυρίες των Συντεχνιών μας η Κυβέρνηση δεν έχει πάρει κανένα αποτελεσματικό μέτρο, μάλλον οι αποφάσεις της που έχει πάρει πάνω στο ζήτημα έχουν μείνει στο χαρτί χωρίς να φέρουν κανένα βασικό αποτέλεσμα. Αν ρίξει κανείς μια ματιά στα διάφορα ξενοδοχεία των θερέτρων : Πλατρών, Προδρόμου, Τροόδους θα διαπιστώσει ότι εξακολουθούν να δουλεύουν σ’ αυτά πάρα πολλοί ξένοι υπάλληλοι, γκαρσόνια, μάγειροι, ζαχαροπλάστες κ.λ.π., ενώ αρκετές δεκάδες Κυπρίων υπαλλήλων εξακολουθούν να παραμένουν άνεργοι.

Φέτος μάλιστα οι ξενοδόχοι έχουν σοφιστεί και ένα άλλο τρόπο για να εισάγουν υπαλλήλους από το εξωτερικό. Οι υπάλληλοι αυτοί φτάνουν στην Κύπρο σαν παραθεριστές και μόλις φτάσουν βγάζουν αμέσως το κοστούμι του τουρίστα και βάζουν την φόρμα  του υπαλλήλου. Κι αυτό το ζήτημα το είδαν έγκαιρα οι Συντεχνίες μας και διαμαρτυρήθησαν στο Γραφείο του Διοικητού εργασίας. Έγιναν μερικές ενέργειες, σταμάτησαν μερικοί, αλλά αρκετοί εξακολουθούν ακόμη να δουλεύουν.»

 Όλα αυτά λες και γραφτήκαν χθες….!

 

Το πρόβλημα των ξένων υπάλληλων στα ξενοδοχεία, ιδιαίτερα των θέρετρων, υπήρχε από πολύ πιο πριν. Σε διαφήμιση με τίτλο «Κατοικία των θεών. Μέγα Ξενοδοχείο Βερεγγάρια. Πρόδρομος»αναγγέλλεται το καλοκαίρι του 1931 η έναρξη της θερινής σαιζόν διαφημίζοντας ανάμεσα στα άλλα πολλά πλεονεκτήματα του «Μαιτρ ντ Οτέλ, Οικονόμος, Μάγειρος και γκαρσόνια εκ του εξωτερικού»!