Οδός Βασιλείου του Μακεδόνος-Cartier Latin

 

                            

Οδός Βασιλείου του Μακεδόνος-CartierLatin

ο δρόμος προς το Χόλλυγουντ

 

                                                                                                 

                    Ένας  από τους πιο σημαντικούς δρόμους στην ιστορία της Λεμεσού, ίσως και της Κύπρου, είναι η οδός Βασιλείου του Μακεδόνος που ξεκινά νότια από την οδό Αγίου Ανδρέου και καταλήγει βόρεια στη Πλατεία Ηρώων. Σ’ αυτόν  γεννήθηκαν, έζησαν ή κατοίκησαν προσωρινά σημαντικές  προσωπικότητες όλων των τομέων της ζωής  της, καλλιτέχνες, άνθρωποι των γραμμάτων, δημοσιογράφοι, ζωγράφοι, πολιτικοί, αρχιεράρχες   κ. λ. π.  .

    

Το σπίτι που γεννήθηκε ο διάσημος αστέρας

 του Χόλλυγουντ Paul Ralli

 Η σημαντικότητα όμως του δρόμου αυτού δεν περιορίζεται μόνο  στις προσωπικότητες  αυτές, αλλά και στη γέννηση εδώ, τον Αύγουστο του 1926 στον αριθμό 13, ενός μεγάλου λαϊκού και πολιτικού κινήματος που έμελλε στη συνέχεια να παίξει -και να παίζει ακόμα- πρωτεύοντα ρόλο στην πολιτική, κοινωνική οικονομική και πολιτισμική ζωή του τόπου μας: τού Κομμουνιστικού Κόμματος της Κύπρου, που στη συνέχεια, λόγω βρετανικής αποικιακής καταδίωξης μετονομάστηκε  το 1946  σε ΑΚΕΛ. Κατεδαφίστηκε δυστυχώς όπως και τόσα άλλα ιστορικά κτήρια της πόλης -ασυγχώρητα γι αυτούς που όφειλαν να το διατηρήσουν - για να κτισθεί πολυώροφος χώρος  στάθμευσης!

  Στην γωνία με την οδό Αθηνών λειτούργησε, από το 1903 μέχρι το 1908 και το πρώτο Νηπιαγωγείο της Κύπρου με πρώτες διπλωματούχες νηπιαγωγούς της Κύπρου την Κλειώ και Δωροθέα Κυριακίδου, που στάλθηκαν από τη μεγάλη δασκάλα της Κύπρου Πολυξένη Λοϊζιάδα,  στην Αθήνα για ειδικές σπουδές  στην πρωτοπόρο για την εποχή «μέθοδο  Φρέβελ».  

O Paul Ralli στην ταινία Show People

                Στο δρόμο αυτόν,  διέμεναν επίσης, σε ενοικιαζόμενα δωμάτια και οι πλείστοι θίασοι που έφθαναν από την Ελλάδα για παραστάσεις και άλλοι καλλιτεχνες. Ανάμεσα τους και οι  μεγάλες δόξες του ελληνικού θεάτρου Βεάκης, Νέζερ, Γονίδης, Γαβριηλίδης, Λογοθετίδης,  Μαρίκα  Κοτοπούλη και πολλοί άλλοι όπως το επιβεβαιώνει και ο εκδότης και δημοσιογράφος Πάνος Φασουλιώτης στην εφημερίδα του Παρατηρητής:

 «Στην συνοικία αυτήν έμεναν πάντα και όλοι οι κατά καιρούς επισκεπτόμενοι την Λεμεσόν ελληνικοί θία­σοι, ως και διάφοροι καλλιτέχνες. Σε μιαν πανσιόν της γειτονιάς αυτής διέμενε για ένα χρονικό διάστημα και η Ρωσσίς χορεύτρια του Αυτοκρατορικού Μπαλέτου της Πετρουπόλεως Πονοτσιέβνη, που υπήρξε μαθήτρια της ξακουσμένης Πάβλοβας» .

 Για  αυτό  άλλωστε, οι λεμεσιανοί της εποχής τον ονόμαζαν, κατ’ ευφημισμόν και «Καρτιέ Λατέν», κατά την ομώνυμη γνωστή παλιά  καλλιτεχνική και ιστορική συνοικία του Παρισιού.

          

Το σπίτι που γεννήθηκε ο

Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Λεόντιος

    Ας δούμε λοιπόν πιο συγκεκριμένα κάποια στοιχεία για τη Βασιλείου του  Μακεδόνος … άλλως «Καρτιέ Λατέν».

  Μπαίνοντας  στο δρόμο  από την Αγίου Ανδρέου  ήταν το σπίτι του σημαντικού παλιού δασκάλου Σωκράτη Μυριανθόπουλου πατέρα του  Πλάτωνα, γνωστού στη συνέχεια ως Paul Ralli (1903-1952) που  διέπρεψε στο τέλος της δεκαετίας του ΄20 ως ηθοποιός στο Hollywood σε διεθνείς παραγωγές βωβού κινηματογράφου. Ο Paul Ralli πρωταγωνίστησε με την παλιά δόξα του βωβού κινηματογράφου Marguerite De La Motte στην ταινία το Ρόδο της Μονμάρτης. Εδώ να κάνουμε μια παρένθεση και να επισημάνουμε μια «διαβολική σύμπτωση». Η De La Μotte  ήταν πριν γίνει ηθοποιός , χορεύτρια και υπήρξε κι αυτή μαθήτρια της Πάβλοβα όπως η Πονοτσιέβνη που αναφέραμε πιο πάνω!  Σημαντικό ρόλο είχε επίσης στη ταινία Show People  με πρωταγωνίστρια τη διάσημη ηθοποιό του βωβού Marion Davies. Στην ταινία αυτή έπαιρναν μέρος πολλοί διάσημοι ηθοποιοί του Χόλλυγουντ της εποχής εκείνης ενσαρκώνοντας τον εαυτό τους και ανάμεσα τους και ο αθάνατος Τσάρλυ Τσάπλιν! Πήρε μέρος και σε μερικές άλλες ταινίες, όμως με τον ερχομό του ομιλούντος κινηματογράφου διέκοψε την καριέρα του ηθοποιού όπως και πολλοί σπουδαίοι ηθοποιοί του βωβού. Έχοντας σπουδάσει στο Λονδίνο νομικά, πριν πάει στο Χόλλυγουντ επέστρεψε στην δικηγορική αποκτώντας ειδίκευση στα  διαζύγια αφού προηγουμένως εκλέχτηκε και εισαγγελέας. Εγκαταστάθηκε στο Λας Βέγκας  της Νεβάδα όπου απέκτησε τη φήμη του μεγάλου ποινικολόγου και του μεγαλύτερου διαζυγιολόγου των ΗΠΑ, έχοντας ως πελάτες και διάσημους ηθοποιούς της Αμερικής. Εξέδωσε το αυτοβιογραφικό βιβλίο «Ο δικηγόρος της Νεβάδα» που σημείωσε δύο εκδόσεις ως μπεστ-σέλλερ και την ποιητική συλλογή «Bitter sweet» με πολύ ευνοϊκές κριτικές.

 

                  Συνεχίζοντας την περιδιάβαση μας, στην ίδια σειρά και το σπίτι που γεννήθηκε και μεγάλωσε ο μετέπειτα Μητροπολίτης Πάφου και για πολύ λίγο διάστημα (37 μόλις μέρες), Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Λεόντιος ( 1896-1947). Ένας λαμπρός και φωτισμένος ιεράρχης σε πολύ δύσκολους καιρούς που πέθανε αιφνίδια και ανεξήγητα και που κατά που λένε τον δηλητηρίασαν…

                    Απέναντι, στο ανώγειο, το μεγάλο σπίτι που κατοίκησε για κάποιο διάστημα ο μετέπειτα Δήμαρχος  Λεμεσού Αλέκος Ν. Ζήνων  όπου και παντρεύτηκε την αδελφή του ήρωα Δημάρχου Χρ. Σώζου την αρσακειάδα δασκάλα Αμφιτρίτη.

                 

                     Στο δρόμο αυτό έζησαν  ακόμα, τα αδέλφια Πάνος και Γιώργος Φασουλιώτης. Ο πρώτος,  εκδότης της σημαντικής εφημερίδας «Παρατηρητής», πατέρας του συνδικαλιστικού κινήματος της Κύπρου και από τους πρώτους σοσιαλιστές τόπου και ο δεύτερος σπουδαίος  ζωγράφος, σκιτσογράφος και εκδότης της πρώτης σατιρικής  έγχρωμης εικονογραφημένης εφημερίδας της Κύπρου,  «Το Γέλιο».                                                        

                  

Ο Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής
και Πάσης Κύπρου Λεόντιος (1896-1947)

 Στο σπίτι τους φιλοξενήθηκε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα στις αρχές της δεκαετίας του ’20  και ο αλεξανδρινός ζωγράφος και λογοτέχνης   Νίκος Νικολαΐδης «ο Κύπριος», και ένας από τους σημαντικότερους πεζογράφους του εικοστού αιώνα ολόκληρου του ελληνισμού.

Στο δρόμο  αυτόν και ο εξάδελφος τους λογοτέχνης, θεατρικός συγγραφέας, δημοσιογράφος και εκδότης της εφημερίδας «Χρόνος»,  Δημητρός Δημητριάδης -«Ντόριαν» στο σπίτι που  άλλοτε έμενε, όταν ήτο δάσκαλος στη Λεμεσό ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Κύριλλος ο Γ'.

                    Άλλη μεγάλη φυσιογνωμία της Κύπρου  που γεννήθηκε και μεγάλωσε εδώ, ο επιφανής νομικός, ιστοριοδίφης, πολιτικός, συγγραφέας και ποιητής Αντώνης Ινδιάνος.

Στη Βασιλείου του Μακεδόνος από το 1909  και ακόμα ένα από τα πρώτα νηπιαγωγεία της πόλης που δημιούργησε μια δυναμική γυναίκα, η Ελένη Βασιλείου-Τρεππού, γνωστή μεν νηπιαγωγός, αλλά  έγινε γνωστότερη,  και όταν τόλμησε να επαναστατήσει, οδηγώντας αυτοκίνητο, μιαν ακόμη ανδρική τότε αποκλειστικότητα. Ήταν η πρώτη σωφερίνα στην πόλη και ίσως σ' όλην την Κύπρο.

 

            

Νίκος Νικολαΐδης ο Κύπριος

  Στο σπίτι αυτό κατοίκησε αργότερα ο γνωστός ζωγράφος και αγιογράφος  Όθων Γιαβόπουλος που φιλοτέχνησε ανάμεσα σε άλλα και μερικές από τις θαυμάσιες αγιογραφίες της Αγίας Νάπας και που ο τέως Λεμεσού Χρύσανθος με πρόφαση τις «επιδιορθώσεις»  από το σεισμό του 1996,  τις έξυσε  για να κάνει άλλες «βυζαντινότροπες» γιατί τις θεωρούσε ξενόφερτες «φράγκικης τεχνοτροπίας»!

Παιδιά του Γιαβόπουλου  ο γιατρός Νίκος  σημαντικός διανοούμενος της εποχής εκείνης , εκ των ιδρυτών και πρώτος Γ. Γραμματέας του ΚΚ Κύπρου, μέχρι που εξορίστηκε από τους άγγλους ως έλληνας υπήκοος και η αδελφή του Φωφώ επίσης γιατρός,  λαϊκή αγωνίστρια και μητέρα του Γιώργου Βασιλείου πρ. πρόεδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας και της ηθοποιού Μόνικας  Βασιλείου.

Αυτοί είναι μερικοί από τους  διάσημους λεμεσιανούς και μη που συνέδεσαν το όνομα τους με την οδό  Βασιλείου Μακεδόνος  δικαιώνοντας  έτσι  και τη φήμη και  τον χαρακτηρισμό της από τους λεμεσιανούς φιλολογούντες της εποχής ως «Καρτιέ Λατέν»!

Η μεγάλη ελληνίδα τραγωδός Μαρίκα Κοτοπούλη,
προσωρινή ένοικος κι αυτή στο Καρτιέ Λατέν



Η ρηξικέλευθη Ελένη Βασιλείου Τρεππού,
πρώτη σοφερίνα της Κύπρου