ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΠΑΛΑΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΒΡΕΤΤΑΝΙΚΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ

Λίγες μόνο μέρες μετά την ανακήρυξη της Κύπρου ως ανεξάρτητου κράτους και ο Πάνος Φασουλιώτης, δημοσιογράφος και έκδοτης, περιγράφει στην εφημερίδα του «Παρατηρητής», τον Αύγουστο και Σεπτέμβρη  του 1960, μέσα από αφηγήσεις που μάζεψε από παλιότερους λεμεσιανούς, κάποια πολύ  σημαντικά γεγονότα από τα πρώτα χρόνια της βρετανικής κατοχής το 1878 και λίγο μετά.

Πολύ ενδιαφέροντα και χαρακτηριστικά μιας εποχής «της αθωότητας» (ίσως και αφέλειας των λεμεσιανών προγόνων μας ), τα όσα περιγράφει, που τα «ντύνουμε» με κάποιες σχετικές φωτογραφίες από το αρχείο μας αφού οι αφηγήσεις αυτές δεν ήταν εικονογραφημένες. Τις αφηγήσεις  αυτές τις μεταφέρουμε εδώ, σε συνέχειες λόγω μεγάλης σχετικά έκτασης,  γιατί όπως λέει και ο Φασουλιώτης ως εισαγωγή στα άρθρα του: «με τις αφηγήσεις αυτές ευχαριστούνται πολλοί εκ των αναγνωστών μας που έζησαν ή και άκουσαν να τους περιγράφουν την εποχή εις την οποίαν αναφέρουμε. Μα και την σημερινή γενιά πρέπει να ενδιαφέρη, γιατί σ’ αυτές θα μπορέση να κάμη συγκρίσεις μεταξύ του Αποικιακού καθεστώτος και του σημερινού ανεξάρτητου και αντιληφθή το εξευτελιστικό κατάντι του αποίκου.»

                                                              Μέρος τρίτο

 «Το κτήριο του Μπιλιάρδου» επί της παραλίας
απέναντι ακριβώς από την οδό Ανεξαρτησίας
( τότε Μακεδονίας) από το οποίο όλη η περιοχή πήρε
το όνομα «Περιοχή του Μπιλιάρδου».

 «Το γεγονός, είπομεν, της Βρεττανικής Κατοχής προσέλκυσε πολλούς εξ όλων των επαγγελμάτων επισκέπτες εξ Ελλάδος, Συρίας και Τουρκίας, μεταξύ των οποίων και αρκετοί επιστήμονες οι οποίοι εγκαταστάθησαν μόνιμα εις τον τόπο  μας.

Ο πατέρας του τέως Δημάρχου Λευκωσίας, διακεκριμένου  ιατρού Θεμ. Δέρβη, πούταν εκ των καλλιτέρων ιατρών της εποχής εκείνης είχεν έλθει κι εγκατασταθεί εις Λευκωσίαν κατά τα πρώτα χρόνια της κατοχής. Μαζί του είχε έλθει επίσης και η μητέρα του πούταν η πρώτη επιστήμων μάμμη της Κύπρου

Επί Τουρκοκρατίας όλες οι μαμμούδες ήταν εμπειρικές και Τούρκισσες. Μια άλλη του τότε παλαιού καιρού εξ Ελλάδος ελθούσα μαμμή  ήτον η μάμμη της συμπολίτιδος μας αειμνήστου ιατρού Μαρίας Μιχαηλίδου. Αργότερα ήλθεν εξ Αθηνών η Αμαλία  Χριστοφάκη, θεία  της Κας Αθηναΐδος Λανίτη, πούταν προσοντούχος μαία και γυναίκα με εξαίρετα ανθρωπιστικά  ιδεώδη.

Οι περισσότεροι εξ αυτών μετοικούσαν και παρέμεναν μόνιμα στην νήσον. Πολλοί μας επισκέπτοντο διαλειμματικώς  για προσωρινήν άσκησι του επαγγέλματος τους . Μεταξύ  αυτών ήταν και της κακής ώρας ποικιλώνυμοι κομπογιαννίτες. Κυβερνητικά μέτρα προστασίας του κοινού από αδαείς και ανεπιστήμονες, η αποικιακή Κυβέρνησις δεν θεώρησε αναγκαίον να λάβη και οι τσαρλατάνοι οργίαζαν.

Ο «μεγάλης φήμης
επιστήμονας των  Παρισίων»
γιατρός Ιωάννης Πιερής

Μόλις κατά τα τελευταία , αν δεν κάμνω λάθος 25 χρόνια, εθεσπίσθηκαν νόμοι περί εξασκήσεως του ιατρικού επαγγέλματος, παρουσιάσεως διπλώματος, υποχρεωτικής νοσοκομειακής εξασκήσεως κλπ.

Θυμούμαι περίπτωσι επισκέψεως εξ Ελλάδος επιτηδείου τυχοδιώκτη ο οποίος  εξ ελλείψεως σχετικού προστατευτικού νόμου  να εξαπατά επί εξάμηνο  το κοινό εμφανιζόμενος ως διαπρεπής παθολόγος. Ήτο μια ωραία φυσιογνωμία  καλοντυμένου μεσήλικος ο οποίος διετείνετο ότι ήτο τέως ιατρός του Σουλτάνου Αμπτούλ Χαμήτ και περιώδευε χάριν αναψυχής. Σύχναζε στην περιφέρεια Μπιλιάρδου στο εκεί φαρμακείο του μ. Φίλιππου Καστάν παρά το σημερινό Ντελίς. Ήταν αξιοπρεπής εις την εμφάνισι λιγόλογος και πολύ σοβαρός  εις τους τρόπους του.

Την περί ιατρικής τελείαν άγνοιαν  και αμαθειαν του συγκάλυπτε με πολλήν δεξιοτεχνίαν. Απέφευγε να εκφράση γνώμην ενώπιον ιατρών όταν εκαλείτο εις ευπορούσης τάξεως ασθενείς. Προφασιζόταν ότι δεν επιθυμεί να εξασκήση επάγγελμα γιατί ο σκοπός της εις Λεμεσόν διαμονής του  είναι η ευχάριστη ατμόσφαιρα  του περιβάλλοντος, των ευγενικών φίλων που έκαμε και η ανάπαυσις. Όταν παρεκαλείτο από τους οικείους  γνωστού πάσχοντος να τον επισκεφθή  μετά δυσκολίας  συγκατετίθετο, μετέβαινε, τον εξέταζε άνευ οργάνου, το οποίο ούτε είχε και ούτε θα μπορούσε εάν είχε να το χρησιμοποιήση και του σύστηνε να ακολουθήση αβλαβή θεραπείαν.

Σε μιαν περίπτωσι, που την θυμάμαι γιατί έτυχε να ήμουνα  παρών, σε ένα επί χρόνια παράλυτο τον διαβεβαίωσε ότι θα θεραπευόταν σε ένα εξάμηνο εάν  περιώριζε την τροφικήν δίαιτα  του εις την αποκλειστικήν χρήσι φρέσκων δαμάσκηνων. Ο πάσχων, ωθούμενος από τον πόθο της θεραπείας, φρόντισε να εξασφαλίση όλην την παραγωγήν του είδους από τους κήπους της Λεμεσού. Εις άλλους ασθενείς έδιδε φιαλίδια ενός εγχρώμου φαρμάκου που μυστηριακά κατασκεύαζε ο ίδιος κλεισμένες ωρισμένες ώρες εις ιδιαίτερον μέρος του Φαρμακείου  του Κάστανου και το μυστήριο που εκάλυπτε την απομόνωσι του αυτήν προκαλούσε δέος και θαυμασμόν  και απέφερνε συγχρόνως και υλικά

  Ο επιβλητικός γιατρός της εποχής
 Ζαν Λουί Πιέρ Καστάν 
γνωστός ως «ο γιατρός ο Κάστανος»,
 πατέρας του φαρμακοποιού  Φιλίπ Καστάν.

οφέλη.

Όλοι όσοι είχαν τι ευτύχημα να καταδεχθή να τους εξετάση του απέστελλαν δώρα και χρήματα, πολύ περισσότερα απ’ εκεινα που έπαιρναν οι τότε γιατροί από βίζιτες των και που το καθωρισμένο ποσό ήταν ένα σελίνι και αργότερα, επί του ιατρού Πιερή, μεγάλης φήμης  επιστήμονος των Παρισίων, έγινε δύο. Του σοβαρού αυτού  κομπογιαννίτη δεν μπορούσε παρά ν’ ανακαλυφθή στο τέλος η τσαρλατανιά του. Αυτό το πέτυχαν οι γιατροί πούχαν τα οικονομικά των επηρεασθή από την δράσι του. Ανακάλυψαν ότι το υγρό που έδιδε και που ο ασθενής έπρεπε παρόντος του γιατρού να το ρουφήξει δεν ήτο κανένα ειδικό επιστημονικό και θαυματουργό φάρμακο, αλλά θαλάσσιο νερό που χρωματιζόταν από σκονάκια πούχε στο φαρμακείο του ο Φίλιππος. Μετά την ανακάλυψι αυτή  καταγγέλθηκε το συμβάν εις τον Διοικητήν κ. Μίτσιελ, ο οποίος δήλωσε ότι κανένας  δεν υπήρχε σχετικός νόμος να τον καταδιώξη γιατί αυτά που σύστηνε ήταν αθώα είδη. Μόνον, ετόνισε, εάν υπήρχε θάνατος εκ των φαρμάκων του θα επενέβαινε η Αστυνομία.

Παρόμοιοι χωρίς δίπλωμα της κακής ώρας γιατροί επετρέπετο να εξασκούν επάγγελμα εις όλες τες Βρεττανικές Αποικίες.»

 .Η τουρκοκύπρια Μυριέμ Άλα από τις πρώτες μαμμούδες της Λεμεσού

Για την τύχη του εν λόγω κομπογιαννίτη και άλλα παρόμοιο στο επόμενο.

.