ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΠΑΛΑΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΒΡΕΤΤΑΝΙΚΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ

Κομπογιαννίτες και τσαρλατάνοι με τον ερχομό της αγγλοκρατίας

Πάνος φασουλιώτης

Λίγες μόνο μέρες μετά την ανακήρυξη της Κύπρου ως ανεξάρτητου κράτους και ο Πάνος Φασουλιώτης, δημοσιογράφος και έκδοτης, περιγράφει στην εφημερίδα του «Παρατηρητής», τον Αύγουστο και Σεπτέμβρη  του 1960, μέσα από αφηγήσεις που μάζεψε από παλιότερους λεμεσιανούς, κάποια πολύ  σημαντικά γεγονότα από τα πρώτα χρόνια της βρετανικής κατοχής το 1878 και λίγο μετά.

Πολύ ενδιαφέροντα και συχνά ιλαροτραγικά και χαρακτηριστικά μιας εποχής «της αθωότητας», (ίσως και αφέλειας), των λεμεσιανών προγόνων μας, τα όσα περιγράφει, που τα «ντύνουμε» με κάποιες σχετικές φωτογραφίες από το αρχείο μας αφού τα κείμενα αυτά δεν ήταν εικονογραφημένα.

Τις αφηγήσεις  αυτές τις μεταφέρουμε εδώ, σε συνέχειες λόγω μεγάλης σχετικά έκτασης,  γιατί όπως λέει και ο Πάνος Φασουλιώτης ως εισαγωγή στα άρθρα του: «με τις αφηγήσεις αυτές ευχαριστούνται πολλοί εκ των αναγνωστών μας που έζησαν ή και άκουσαν να τους περιγράφουν την εποχή εις την οποίαν αναφέρουμε. Μα και την σημερινή γενιά πρέπει να ενδιαφέρη, γιατί σ’ αυτές θα μπορέση να κάμη συγκρίσεις μεταξύ του Αποικιακού καθεστώτος και του σημερινού ανεξάρτητου και αντιληφθή το εξευτελιστικό κατάντι του αποίκου.»

                                                                  

                                                Μέρος πέμπτο (τελευταίο)

                                                             

« Οι κουρείς αργότερα
καθιερώθηκαν
ως  ειδικοί οδοντιάτροι.»

«Μιαν άλλη μέρα ξεμπάρκαρε, ως παληοί μας διηγούντο  από ένα  προερχόμενο από την Βηρυτό μπρίκι  ένας αράπης οδοντίατρος. Τον παληόν επί Τουρκοκρατίας καιρό, ο πάσχων από πονόδοντο ανακουφιζόταν προσωρινά με πλύσιμο του στόματός του με ζιβανία που του μετρίαζε τον πόνο. Ώσπου ο ειδικός  του χωριού τού αφαιρούσε το χαλασμένο δένοντας το μ’ ένα σπάγκο. Οι κουρείς αργότερα καθιερώθηκαν ως  ειδικοί οδοντιάτροι.

Η άφιξις του εκ Βηρυτού οδοντιάτρου εχαιρετίσθη στην πόλι μας με ενθουσιασμό. Εφημερίδες τότε δεν υπήρχαν ούτε και τυπογραφεία για ν' αναγγελθή με φυλλάδια στο κοινό και τους  ενδιαφερόμενους η επίσκεψις τού κομπογιαννίτη γιατρού. Γιατί πράγματι περί επιτηδείου τσαρλατάνου επρόκειτο. Ανέβηκε λοιπόν σ’ ένα αμάξι και καθισμένος πλάι στον αμαξά, κρατούσε μια οδοντιατρι­κήν ντανάλια που την πρόβαλλε επιδεικτικά. Ο ντελλαλης ιστάμενος στο μέσο τού αμαξιού διαλαλούσε μεγαλόφωνα: «Βγάλσιμο δοντιών χωρίς πόνο.  Όσοι θέλετε να βγάλετε χαλασμένα δόντια ελάτε στην αποβάθραν. Η πελατεία συγκεντρώθηκε στον παρά την  αποβάθραν χώρον και ένας ένας οι πάσχοντες ανέβαιναν στο αμάξι του Αράπη οδοντιάτρου που τους έβγαζε το χαλασμένο δόν­τι χωρίς ν' ακουσθή κραυγή  πόνου   από τες   σκόπιμες φωνάκλες του γιατρού και τους ζωηρούς θορύβους του ντελλάλι που σ’ αυτούς ενώνονταν οι φωνές των θεατών. Μετά το βγάλσιμο δίνανε νερό με αλάτι που ξέπλενε το στόμα από τα αίματα Στην σειρά ακλουθούσε άλλος και άλλος, χωρίς να δίδεται ευκαιρία να γνωστή η πραγματικότης του πάσχοντος και διαπιστωθή η διαλάλησι  του χωρίς πόνους βγαλσίματος.

« Όσοι θέλετε να βγάλετε χαλασμένα 

δόντια ελάτε στην αποβάθραν»

Με το πέρασμα του χρόνου άρχισε να αναπτύσσεται , χάρις εις την ιδιωτικήν πρωτοβουλίαν, το εισαγωγικόν και εξαγωγικόν εμπόριον και να καταρτίζεται σ’ ευρύτατη προοπτική σχέδιο καταρτίσεως βιομηχανικών επιχειρήσεων και καλλιεργείας της γης με τες ως τότε εξελιγμένες μεθόδους που υπό την καθοδήγησι του διαπρεπεστέρου διεθνούς φήμης γεωπόνου Γενναδίου που τον διόρισε το Υπουργείον Αποικιών ως Διευθυντήν της Γεωργίας. Μετά την αποχώρησι του Γενναδίου  την θέσιν κατέλαβαν διαδοχικά και πάλι Έλληνες, ο εκ Κρήτης Φούμης και κατόπιν ο Σαρακομένος, αμφότεροι διακεκριμένοι επιστήμονες γεωπόνοι.

Μετά την λήξι της θητείας και του τελευταίου ως το τέλος της Αποικιοκρατίας δεν ξαναπήρε έλλην ή ιθαγενής την θέσι  του Διευθυντού Γεωργίας. Εις αυτήν διορίζοντο  πάντα  Άγγλοι που καμμίαν απολύτως με την γεωπονίαν σχέσι  δεν είχαν.

«… οι πάσχοντες ανέβαιναν
 στο αμάξι του Αράπη οδοντιάτρου»

 Κατά την περίοδον των τριών αυτών ελλήνων επετελέσθη σημαντική εργασία και σημειώθηκε αρκετή πρόοδος στον γεωργικόν τομέα  και την δενδροκαλλιέργειαν, πράγμα που αντέβαινε  εις τες αρχές της Βρεττανικής Κυβερνήσεως και το αποικιακόν πνεύμα. Και αυτά τα ευνοϊκά από  κρατικής απόψεως για τον αγροτικόν μας κόσμο και τον εθνικόν μας πλούτον, έγιναν κατά την διάρκεια του πρώτου Διοικητού Μίτσιελ, ο οποίος είχεν ως είχομεν πει εις προηγούμενα σημειώματα μας την εύνοια της Βασιλίσσης και του Ντισραέλυ, η δε σύζυγος του ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογενείας.

Οι Κυβερνήτες και Διοικητές που ακολούθησαν ουδέν, πλήν του Στόορς, μπόρεσαν να επιτύχουν από το Υπουργείον δια την πρόοδον της νήσου.

Πολλά, που επί 82 χρόνια προσδοκούσε ο Κυπριακός λαός να γίνουν και δεν έγιναν, έχομεν την βεβαιότητα πως θα πραγματοποιηθούν επί του Δημοκρατικού μας καθεστώτος και εις βραχύτατο χρονικό διάστημα» καταλήγει ο Πάνος Φασουλιώτης.  

  

  Εργαλεία περιφερόμενου οδοντιάτρου