Πέμπτη 17 Μαΐου 2012

Έλλη Μιχαηλίδου η Μαρία Βοναπάρτη της Κύπρου




Μέρος πρώτο
Όπως σας έχουμε ήδη προαναγγείλει στο προηγούμενο φύλλο θα σας γνωρίσουμε σήμερα μια σχετικά άγνωστη αλλά ρηξικέλευθη λεμεσιανή κυρία (που έφυγε πριν όχι και πολύ καιρό) και τι σπουδαίο και σημαντικό έκανε μέσα στα πλαίσια των αγώνων της Κυπρίας γυναίκας για  χειραφέτησης στον τόπο μας.
Θα απορείτε ίσως οι ωραίες και μοιραίες αυτές κυρίες της φωτογραφίας τι σχέση μπορούν να έχουν μεταξύ τους.  Η πρώτη κυρία (αριστερά) είναι η Μαρία Βοναπάρτη εκ Γαλλίας.  Η δεύτερη είναι η κυρία Έλλη Μιχαηλίδου εκ Λεμεσού της Κύπρου.                                                           
Ανοίγω λοιπόν μια μικρή παρένθεση από το κύριο θέμα, για να υπενθυμίσω ποια ήταν η Μαρία Βοναπάρτη σε όσους τυχόν την αγνοούν και πως και γιατί την θυμήθηκα συνδυάζοντας την με την Έλλη Μιχαηλίδου.
Η  πριγκίπισσα Μαρία Βοναπάρτη  (1882-1962) ήταν μικρανεψιά του Μεγάλου Ναπολέοντα  της Γαλλίας. Το 1907, παντρεύτηκε τον Πρίγκιπα Γεώργιο της Ελλάδας. Έκτοτε ήταν γνωστή ως «Πριγκίπισσα Γεωργίου Μαρία».                                                                                                            H προσωπικότητα της Μαρίας Βοναπάρτη υπήρξε σύνθετη, παθιασμένη, μοναδική: πριγκίπισσα, πάμπλουτη κληρονόμος, σύζυγος γιού Έλληνα βασιλιά. Η συνάντηση της με τον Φρόυντ ήταν ασφαλώς η καθοριστική στη ζωή της. Έγινε μαθήτρια και φίλη του στενή  και γίνεται διάσημη ψυχαναλύτρια με ιδιαίτερο ενδιαφέρον  και στόχο να ερευνήσει και απελευθερώσει την γυναικεία σεξουαλικότητα.                                                                                            
 Έχοντας πίσω της κατά τις δεκαετίες 20, 30 και 40 μια πολύ πλούσια και σε πολλά θέματα ψυχολογίας και κοινωνιολογίας βιβλιογραφία,  κατά τα τέλη της δεκαετίας αυτής αρχίζει να ασχολείται συστηματικά και να γράφει για τη γυναικεία σεξουαλικότητα και την απελευθέρωση της - μεταξύ πολλών άλλων -  όπως  το «De la sexoualite de la Femme» ( δηλαδή «Περί της γυναικείας σεξουαλικότητας») το 1949 και παρακαλώ σημειώστε και να θυμάστε τη χρονολογία για τη συνέχεια.
Η ιστορία της σχέσης της με τον Σίγκμουντ Φρόυντ και ο τρόπος με τον οποίο βοήθησε τη διαφυγή από τη Γερμανία του ίδιου και της οικογένειας του, για να γλυτώσει  από τη χιτλερική λαίλαπα, έγινε ως γνωστό το 2004 κινηματογραφική ταινία, με τίτλο Πριγκίπισσα Μαρία, σε σκηνοθεσία του Benoît Jacquot, με την Κατρίν Ντενέβ ως Μαρία Βοναπάρτη και τον Heinz Bennent ως Σίγκμουντ Φρόυντ.                                                                                                                                            Κουβεντιάζοντας με την κυρία Έλλη Μιχαηλίδου, λίγο καιρό πριν φύγει από τη ζωή, και ρωτώντας την αν τον καιρό που αποφάσισε να αποτινάξει τον ζυγό της ανδρικής και κοινωνικής καταπίεσης και να δημοσιοποιήσει τις απόψεις της περί της γυναικείας σεξουαλικής απελευθέρωσης, είχε μήπως διαβάσει κάπου περί της Μαρίας Βοναπάρτη και του έργου τους, φοβόμουνα  μην ακούσω την απάντηση «ναι»! Δεν είχε ιδέα μου είπε! Χάρηκα δύο φορές!                                                                                         Τηρουμένων λοιπόν των αναλογιών, ιστορικών, κοινωνικών, τοπικών και άλλων θα τολμούσα επομένως να χαρακτηρίσω την Έλλη Μιχαηλίδου ως την Μαρία Βοναπάρτη της Κύπρου!                                                                                   Η Έλλη Μιχαηλίδη γεννιέται το 1915 και μεγαλώνει μέσα σε ένα μικροαστικό σπίτι μιας πολύ μικροαστικής  και υποκριτικής ηθικά  αναπτυσσόμενης Λεμεσού του μεσοπολέμου,  και του μεταπολέμου, με ό,τι εξυπακούεται.                                                                    
Πατέρας, της ο Αριστόδημος Μιχαηλίδης πρώτος υποδιευθυντής της μόλις τότε ιδρυθείσας Τράπεζας Αθηνών, άνθρωπος  αυστηρών ηθικών αρχών και εξέχον στέλεχος του τεκτονισμού στη Λεμεσού. Η μητέρα  της  η Χριστίνα, καλλιτεχνική φύση, πιανίστρια κι αυτή  υπήρξε μαθήτρια της μεγάλης δασκάλας της Λεμεσού Πολυξένης Λοϊζιάδος της πρώτης φεμινίστριας της Κύπρου. Από τη μητέρα της  η Έλλη κληρονόμησε σίγουρα το μουσικό της ταλέντο αλλά πιθανόν και τις ευαισθησίες, τις ιδεολογικές  καταβολές  και την ανατρεπτική  φύση του καλλιτέχνη. Θείος της και μέντορας της, ο Γιώργος Μιχαηλίδης, δάσκαλος του πιάνου και στενός συνεργάτης του μεγάλου μουσουργού Σόλωνα Μιχαηλίδη.                                                                                                               Η Έλλη Μιχαηλίδου σπούδασε ξένες γλώσσες  στην Ιδιωτική Σχολή Ξένων Γλωσσών της Αθηναΐδας  Λανίτη και πήρε δίπλωμα Ιταλικής από το Τέρρα Σάντα της Λεμεσού. Πιάνο  σπούδασε πρώτα στο Cyprus School of Music  της Λευκωσίας  που ίδρυσε ο τότε Κυβερνήτης  Στένταλ Στόρς  με καθηγητή τον Ησαΐα Καλμάνοβιτς.                                                        
Στη συνέχεια  από τις πρώτες μαθήτριες του  διεθνούς φήμης μουσουργό Σόλωνα Μιχαηλίδη που εντωμεταξύ ήρθε και εγκαταστάθηκε στη Λεμεσό και δημιούργησε το Ωδείο του. Αποκτά δίπλωμα του Trinity  School of Μusic του Λονδίνου  και γίνεται καθηγήτρια θεωρίας και σολφέζ. Μαζί του στις συναυλίες και μουσικές του παραστάσεις και η Έλλη όταν το 1950 και το 1952 οργάνωσε και διηύθυνε με την χορωδία του Άρη, δύο πολύ σημαντικά καλλιτεχνικά γεγονότα που αποτέλεσαν σταθμούς στην ιστορία της μουσικής ζωής του τόπου. Πρόκειται για το ανέβασμα της όπερας «Διδώ και Αινείας» του Η. PURCELL και του ορατορίου «Η Δημιουργία» του J.HAYDN, της πρώτης όπερας και του πρώτου ορατορίου που άκουσε το κυπριακό κοινό.
Την άλλη εβδομάδα, στο δεύτερο μέρος, θα δούμε τι σημαντικό, ρηξικέλευθο και πρωτοποριακό για την εποχή της έκανε η Έλλη Μιχαηλίδου.





Λεζάντες:

Φώτο 2. Οι γονείς της Έλλης, Αριστόδημος και Χριστίνα σε μια φωτογραφία του σπουδαίου φωτογράφου της Λεμεσού Foscolo.
Φώτο 3.  Η μητέρα της  Χριστίνα, καλλιτεχνική φύση, πιανίστρια κι αυτή  υπήρξε μαθήτρια της μεγάλης δασκάλας της Λεμεσού Πολυξένης Λοϊζιάδος της πρώτης φεμινίστριας της Κύπρου.
Φώτο 4. Πατέρας, της ο Αριστόδημος Μιχαηλίδης, άνθρωπος  αυστηρών ηθικών αρχών και εξέχον στέλεχος του τεκτονισμού στη Λεμεσού ( καθήμενος σταυροπόδι, κάτω δεξιά).
Φώτο 5. Θείος της και μέντορας της, ο Γιώργος Μιχαηλίδης, δάσκαλος του πιάνου.
Φώτο 6. 1928, στην Ιδιωτική Σχολή Ξένων Γλωσσών της Αθηναΐδας  Λανίτη (καθήμενη, δεύτερη από δεξιά)
Φώτο 7. Στην όπερα «Διδώ και Αινείας» του Η. PURCELL που ενέβασε επι σκηνής ο σόλων Μιχαηλίδης

Δεν υπάρχουν σχόλια: