Πέμπτη 3 Ιουνίου 2010

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΧΑΤΖΗΠΑΥΛΟΥ


Ένα από τα σημαντικότερα κτήρια στην πόλη ήταν το "Θέ¬ατρο Χατζηπαύλου". Βρισκόταν στην οδό Αγίου Ανδρέου, πολύ κοντά στον ναό της Αγίας Τριάδος. Οικοδομήθηκε το 1913 από τους αδελφούς Χατζηπαύλου, μετά από προτροπές του Ελλαδίτη ηθοποιού Λεπενιώτη. Ήταν ο πρώτος θεατρικός χώρος, που σχεδιάστηκε από την αρχή ως θέατρο. Η διάρθρωση των όψεων δεν μαρτυρούσε την λειτουργία του εσωτερικού του χώρου. Εξωτερικά το κτήριο έδινε την εντύπωση ενός συνηθισμένου τριώροφου, με τα χαρακτηριστικά του μπαλκόνια και τις κορινθιακές παραστάδες. Στον τελευταίο όροφο, στον οποίο οδηγούσε μια εξωτερική πέτρινη σκάλα, βρισκόταν η κατοικία του Αντώνη Χατζηπαύλου και της συζύγου του Θεοδώρας (της επιλεγόμενης "αυτοκράτειρας"). Στο εσωτερικό του κτηρίου κυριαρχούσε η υπερυψωμένη σκηνή και από κάτω, όπως στα λυρικά θέατρα, η θέση της ορχήστρας. Εντύπωση προκαλούσαν ο εξώστης και το υπερώο, που διέθεταν και τ' απαραίτητα θεωρεία των "εκλεκτών".
Μια κορυφαία στιγμή στην ιστορία του θεάτρου ήταν το πέρασμα, στα 1927, του θιάσου της μεγάλης Μαρίκας Κοτοπούλη, που την συνόδευαν ο Αιμίλιος Βεάκης και ο ανεπανάληπτος Βασίλης Λογοθετίδης. Το οικοδόμημα λειτουργούσε παράλληλα και ως κινηματογράφος, προβάλλοντας ταινίες της Gaumont.
Στα χρόνια του Μεσοπολέμου το Θέατρο Χατζηπαύλου μετατράπηκε, χωρίς σοβαρές αλλοιώσεις, σε κοσμικό νυκτερινό κέντρο, το περίφημο "Μαξίμ", που άφησε εποχή.
Σήμερα, με την τάση αναβίωσης των παλαιών θεατρικών και κινηματογραφικών χώρων, η οικοδομή θα μπορούσε να γινόταν το επίκεντρο της πολιτιστικής κίνησης της πόλης. Δυστυχώς κατεδαφίστηκε το 1978. Το πολυώροφο κτήριο, που θα το αντικαθιστούσε, δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Στην θέση του υπάρχουν κάποια καταστήματα και από πίσω προβάλλει το παραθαλάσσιο τείχος των πολυκατοικιών. Το Θέατρο Χατζηπαύλου, το θρυλικό "Μαξίμ", διεκδικεί τα σκήπτρα του πιο αδικοχαμένου κτηρίου στο ιστορικό κέντρο της πόλης.

Φωτογραφία: Πρόβα του θεατρικού έργου "0 δικηγόρος" του νομικού και λογοτέχνη Ευγενίου Ζήνωνος. Στο κέντρο της φωτογραφίας διακρίνεται ο συγγραφέας ανάμεσα στους ηθοποιούς στην σκηνή του Θεάτρου Χατζηπαύλου, το 1926.

Από το σημαντικό για την Ιστορία της Λεμεσού βιβλίο του αρχιτέκτονα και ιστορικού ερευνητή Τάσου Ανδρέου «Λεμεσός αναδρομή μνήμης»

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ


Δύσκολα θα μπορούσε να φανταστεί ο νεαρός συμπο¬λίτης μας, που κάθιδρος προσπαθεί να σταθμεύσει το αυτοκίνητο του στον χώρο σταθμεύσεως, κοντά στην Δημοτική Αγορά, ότι εκεί υπήρχε παλαιότερα το Γυμνάσιο της πόλης. Το 1906 η παλαιά "Ελληνική Σχολή", που μέχρι το 1896 στεγαζόταν σ' ένα κτήριο στον περίβολο της Αγίας Νάπας, αναγνωρίστηκε από την Κυβέρνηση της Ελλάδος ως πεντατάξιο ημιγυμνάσιο. Αργότερα, στην σχολική χρονιά 1915-16, προστέθηκε και η έκτη τάξη, έτσι το Γυμνάσιο Λεμεσού αναγνωρίσθηκε πλήρως ισοδύναμο με τα Γυμνάσια του Ελλαδικού χώρου. Η οικοδόμηση του Γυμνασίου ολοκληρώθηκε το 1900. Το κτήριο ήταν νεοκλασσικού ρυθμού (1), παρόμοιο με την προγενέστερη οικοδομή τικ, Α' Αστικής, που βρισκόταν στην ανατολική του πλευρά, η οποία κτίστη κ ι το 1898, με δωρεά του Χατζηλοϊζη Μιχαηλίδη, βάσει σχεδίων του νομομηχανικού Αττικής, Καλλία.
Την πρώτη χρονιά της λειτουργίας του, όπως αναφέρει ο Αριστόδημος Πηλαβάκης, οι μαθητές όλων των τά¬ξεων δεν ξεπερνούσαν τους ογδόντα. Σύντομα ο αριθμός τους αυξήθηκε και η έλλειψη χώρου ήταν εμφανής. Τότε αγοράσθηκε το μεγάλο οικόπεδο, που βρισκόταν στην βόρεια πλευρά του κτηρίου, ανηγέρθη μια αίθουσα διδασκαλίας, ενώ στην δυτική πλευρά προστέθηκε, στον όροφο, η "αίθουσα Ανδρέα Θεμιστο¬κλέους", όπου παραδίδονταν τα μαθήματα φυσικής και χημείας.
Το 1911 η Λεμεσός εορτάζει τα σαραντάχρονα της μεγάλης κοινωνικής προσφοράς του σχολάρχη Ανδρέα Θεμιστοκλέους (Βλέπε φωτογραφία από την εκδήλωση). Στην μεγάλη αίθουσα της λέσχης "Ενωσις", στις δέκα το πρωί της Κυριακής, οι προσκε¬κλημένοι καταλαμβάνουν τις θέσεις τους. Στις δεκάμισι ακριβώς φθάνει ο σχολάρχης, με τον αργυρό σταυρό του Σωτήρος στο στήθος, και γίνεται ενθουσιωδώς δεκτός. Πρώτος παίρνει τον λόγο, εκ μέρους των καθηγητών του (ημι)γυμνασίου, ο γαμπρός του σχολάρχη Αργυρός Δρουσιώτης, ο οποίος αναφέρεται εκτενώς στο έργο και στην προσωπικότητα του. Θ' ακολουθήσουν οι ομιλίες του Μητροπολίτη Μελέτιου, του δημάρχου Χρ. Σώζου, των Σπ. Αραούζου, Ιω. Κυριακίδη, Χρ. Χουρμούζιου, Ν. Κλ. Λανίτη, και του γυμνασιάρχη του Παγκυπρίου Μ. Βολονάκη. Αργότερα, στις δύο το μεσημέρι, ο εορτασμός συνεχίζεται στο γυμναστήριο των "Ολυμπίων", με τις παρελάσεις των Παγκυπριονικών και των μαθητών. Την τελετή, που έγινε στο Γυμνάσιο Λεμεσού, αποτύπωσε και απαθανάτισε με τον φακό του ο I. Π. Φώσκολο. Στην φωτογραφία διακρίνονται γύρω από τον σχολάρχη Ανδρέα Θεμιστοκλέους τα μέλη της σχολικής εφορίας (απουσιάζει ο Χρ. Σώζος και ο Σπ. Αραούζος), Γεω. Ευθύβουλος, ο Γεωργ. Παυλίδης, ο Ευρ. Πηλαβάκης, ο Αγαθοκλής Φραγκούδης, ο Παναγ. Σταυρινίδης, ο Μενέλαος Φραγκούδης, ο Ν. Κλ. Λανίτης, και οι καθηγητές, μεταξύ των οποίων διακρίνονται ο Αργυρός Δρουσιώτης και ο Χρίστος Οικονομίδης.
Πίσω τους προβάλλεται το θαυμάσιο νεοκλασσικό κτή¬ριο του Γυμνασίου Λεμεσού, στο οποίο γαλουχήθηκαν γενεές Λεμεσιανών. Στα μέσα της δεκαετίας του '50 η ιστορική οικοδομή κατεδαφίστηκε από τον Δήμο Λεμεσού και στην θέση της υπάρχει σήμερα ο γνωστός χώρος στάθμευσης του "παντοπωλείου". Η κατεδάφιση του Γυμνασίου και της παρακείμενης Α' Αστικής, αποτελεί σίγουρα την μελανότερη σελίδα στην ιστορία του Δήμου της πόλης.

(1) Η ίδρυση κτηρίων νεοκλασσικού ρυθμού αποτελούσε τότε πράξη πολιτιστικής αντίδρασης και αντίστασης, αντίθετη με την πολιτική των Άγγλων, να κτίζουν κτήρια "αποικιακού ρυθμού", που τόνιζαν την κυριαρχία τους.

Η φωτογραφία: Ο εορτασμός της σαραντάχρονης προσφοράς του σχολάρχη Ανδρέα Δ. Θεμιστοκλέους, στο Ελληνικό Γυμνάσιο Λεμεσού. Ο σχολάρχης φωτογραφίζεται ανάμεσα σε καθηγητές και μέλη της σχολικής

Από το σημαντικό για την Ιστορία της Λεμεσού βιβλίο του αρχιτέκτονα και ιστορικού ερευνητή Τάσου Ανδρέου «Λεμεσός αναδρομή μνήμης»