Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου 2015

«Γιατί όχι πρωτεύουσα η Λεμεσός»


 Το ότι η Λεμεσός είναι σήμερα μια όμορφη πόλη, και κατ εμάς τους λεμεσιανούς η ομορφότερη της Κύπρου, είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο. Πολλοί μάλιστα την αποκαλούν σαν μια από τις ομορφότερες της Μεσογείου. Την παραδοχή της ομορφιάς της και της ποιότητας ζωής της την ομολογούν  πλέον και  οι διαχρονικοί «αντίπαλοι», της οι πρωτευουσιάνοι. Ουκ ολίγοι είναι πλέον (και που αυξάνονται μέρα με τη μέρα)  εκείνοι που καταφεύγουν συχνά εδώ, τη μέρα για μια θαλασσινή ανάσα στις όμορφες ακρογιαλιές της αλλά και τις νύχτες για έξοδο και νυχτερινή ζωή. Στα μπαράκια της Σαριπόλου, στη Μαρίνα, στα κεντράκια του κάστρου  ή  στα πολυτελή ξενοδοχεία και εστιατόρια της, καταφεύγουν  από όλες τις πόλεις κύπριοι κάθε ηλικίας σε διασκέδαση για όλα τα γούστα και βαλάντια.
 Γκαμπριέλε Ντ Ανούτσιο

Σήμερα άλλοι κρυφά και άλλοι φανερά λένε ότι η Λεμεσός θα έπρεπε να είναι η πρωτεύουσα της Κύπρου για πολλούς και διάφορους βάσιμους  λόγους.
Το θέμα όμως αυτό δεν είναι καινούργιο. Από τη πρώτη κιόλας μέρα της άφιξης των άγγλων στην Κύπρο, το 1878, και την απόφαση τους να εγκαταστήσουν την διοικητική τους έδρα στη Λευκωσία και όχι τη Λάρνακα, που ήταν τότε η πιο αναπτυγμένη σε πολλούς τομείς πόλη, οι λεμεσιανοί δεν έπαψαν να πιστεύουν ότι οι άγγλοι τη Λεμεσό έπρεπε να έχουν για πρωτεύουσα . Ιδίως κατά της πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα που η Λεμεσός εξελίσσεται στην πιο δυναμική και προοδευτική πόλη της Κύπρου σε κάθε τομέα. Οικονομικό, εμπορικό, βιομηχανικό, κοινωνικό, πολιτιστικό, καλλιτεχνικό και άλλους.
Το θέμα αυτό εντοπίσαμε να επανέρχεται και πάλι το 1947 μέσα από ένα δημοσίευμα της εφημερίδος Παρατηρητής ημερομηνίας 15 Μαρτίου της χρονιάς εκείνης, που λέει:
« Ο Αρχιτέκτων κ. Τσαγκαρίδης εισηγείται όπως εγκαταλειφθή η σημερινή  Λευκωσία  και κτισθή νέα πρωτεύουσα  εις το χωρίον Κοκκινοτριμυθιά. Μα προκειμένου να κτισθή νέα πρωτεύουσα δεν βλέπω για ποιον  λόγον  η Κυβέρνησι να τριγυρνά  για την ανοικοδόμησι της  γύρω στην Λευκωσίαν και να μην μεταφέρει την έδραν της και κάμη νεαν πρωτεύουσαν στην καλυτέραν επαρχίαν της Αυτοκρατορίας  την Λεμεσό.

« Είναι η τοποθεσία με την
υπεροχωτέραν, ως είπεν και ο
μέγας της Ιταλίας ποιητής
Ντανούτσιο,
  θέαν  του κόσμου.»

Η αρχομένη από  την λεωφόρον με επέκτασιν προς τα Πολεμίδια , που βρίσκεται το στρατοπεδον,  τοποθεσία, είναι ο πιο ιδεώδης  για τέτοιον σκοπόν τόπος. Είναι η τοποθεσία με την υπεροχωτέραν, ως είπεν και ο μέγας της Ιταλίας ποιητής Ντανούτσιο,  θέαν  του κόσμου.
Με την εγκατάλειψι της Λευκωσίας, η Κυβέρνησις δεν έχει, από οικονομικής τουλάχιστον απόψεως, να χάση απολύτως τίποτα. Το μόνο δημιουργηθέν από της κατοχής εκεί αξιόλογον έργον είναι το Κυβερνείον  το οποίον  μπορεί κάλλιστα να πωληθή,  εις μεγαλυτέραν απ ό,τι εκόστισεν τιμήν δια να  χρησιμοποιηθή ως ξενοδοχείον.
Όσον για το τοπογραφικόν ζήτημα, που η πρωτεύουσα, αν δεν υπάρχουν ιστορικοί λόγοι, πρέπει να βρίσκεται  στο κέντρον ει δυνατόν της χώρας, στην σημερινήν εποχή δεν δικαιολογείται μια τέτοια άποψι, γιατί αυτό γινόταν στην αρχαία εποχή  για αμυντικούς λόγους και γιατί η συγκοινωνία διεξάγετε με γαϊδούρια και πεζή. Τώρα οι αποστάσεις με τα συγκοινωνιακά και τηλεφωνικά μέσα που διαθέτουμε είναι όλες σχεδόν οι ίδιες. 
Νομίζουμε ότι το ζήτημα αυτό πρεπει να τύχη της σοβαράς προσοχής και μελετης της Κυβερνήσεως.
Η μετατροπή της Λεμεσού σε πρωτεύουσα είναι για πολλούς λόγους   αναγκαιότητα, απολύτως δε για κανένα να παραμείνη η Λευκωσία.
Η Λεμεσός είναι η πλουσιωτέρα υφ΄ όλας τας απόψεις, επαρχία της νήσου. Δι αυτής διεξάγεται ολόκληρον  σχεδόν  το εξαγωγικόν της Κύπρου εμπόριον   και σ αυτήν  βρίσκονται συγκεντρωμένες οι περισσότερες και σημαντικότερες  βιομηχανίες του τόπου. Η Λεμεσός  θ αποκτήσει, με την μετατροπή της αλυκής , ένα από τα υπεροχώτερα λιμάνια της Μεσογείου και θα καταστή με τας δασώδεις εκτάσεις της, τα πολύ πλησίον κείμενα δενδροφυτευμένα βουνά , το εξαίρετο κλίμα, τα ασύγκριτα της θέρετρα, και τες φυσικές της εν γένει καλλονές  ένα παγκοσμίου φήμης τουριστικόν κέντρον, αληθινή νύμφη της μεσογείου.

  «Δι αυτής διεξάγεται
ολόκληρον  σχεδόν  το
εξαγωγικόν της Κύπρου εμπόριον»

Μόνον αν η Λεμεσός μεταβληθή σε πρωτεύουσα, θα μπορέση η Κυβέρνησι πραγματικά να προαγάγη και φέρη εις πέρας το μεγαλεπήβολο  σχέδιον της για την ευημερία και ανύψωσι της νήσου.»
Δεν ξέρουμε με ποια αφορμή και για ποιους λόγους  ο αρχιτέκτονας Οδυσσέας Τσαγγαρίδης, ( 1906-1974, πολιτικός και  εκδότης της εφημερίδας «Κυπριακή»,  διατέλεσε και δημοτικός σύμβουλος Λευκωσίας), εισηγείται μεταφορά της πρωτεύουσας από τη Λευκωσία και ανέγερση καινούργιας (!),  ούτε και αν έκανε κάποιες τέτοιες σκέψεις η αποικιοκρατική κυβέρνηση. Όμως μέσα  σε  άκρως λεμεσιανό πνεύμα, το  δημοσίευμα  τού Παρατηρητή  (κατά πάσα πιθανότητα από τον εκδότη του Πάνο Φασουλιώτη), δράττεται της μόνιμης  και διαχρονικής επιθυμίας των λεμεσιανών  και γίνεται η εισήγηση  να γίνει στη Λεμεσό προβάλλοντας μάλιστα πολλά βάσιμα και λογικά επιχειρήματα . Ίσως λίγο υπερβολικά ο σε ορισμένα σημεία που εντούτοις δεν απέχουν και  πολύ από την τότε αλλά και σημερινή  πραγματικότητα.
Ενδιαφέρουσα είναι επίσης η πληροφορία που μας δίνει για τους χαρακτηρισμούς που έκανε ο διάσημος,  παγκόσμιας φήμης, ιταλός μυθιστοριογράφος, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας  Γκαμπριέλε Ντ Ανούτσιο ( 1883-1938) για τη θέα από τα Πολεμίδια. Δεν ξέρουμε πότε και υπό ποιες συνθήκες το είπε -αν το είπε- διότι μπορεί να είναι και… παραληρηματικό εφεύρημα του Πάνου Φασουλιώτη, μέσα στην δημοσιογραφική αδεία, υπερβολή του! Αγνοούμε αν ήρθε ποτέ στην Κύπρο και άρα αν το είπε με αυτή την ευκαιρία. Κάτι που χρήζει διερεύνησης. Εκείνο που ξέρουμε από ένα παλαιότερο δημοσίευμα  σε εφημερίδα της Λεμεσού που κατέχουμε στο αρχείο μας, είναι ότι ο διάσημος ιταλός σκόπευε να γράψει ένα μυθιστόρημα με τίτλο «Το ρόδο της Κύπρου», κάτι  όμως που δεν έγινε ποτέ  ίσως γιατί τον πρόλαβε ο θάνατος.

 
«Το μόνο δημιουργηθέν από της κατοχής
εκεί αξιόλογον έργον είναι το Κυβερνείον"

  «τα ασύγκριτα της θέρετρα, και τες φυσικές της εν γένει καλλονές»…