Τρίτη 8 Απριλίου 2014

Περί του κινηματογράφου στη Λεμεσό του ΄30

Μέρος πρώτο 

Το Γιορδαμλή τέλειωσε
και λειτουργεί το 1931...
Η δεκαετία του 1930 υπήρξε η χρυσή δεκαετία για τον κινηματογράφο της Λεμεσού.  Στις αρχές της δεκαετίας αυτής  η πόλη αποκτά τους  πρώτους δυο λαμπρούς της κινηματόγραφους Γιορδαμλή και Ριάλτο ενώ καταφθάνει στη Λεμεσό πρώτος  από όλες της άλλες πόλεις και ο ομιλών κινηματογράφος.
 Ήταν μόλις Ιούνιος του 1930 που ο αμερικάνικος κινηματογράφος βγαίνοντας από την μεγάλη οικονομική κρίση της δεκαετίας του ’20  και ψάχνοντας να ανακάμψει έφερνε τον νέο ομιλούντα κινηματογράφο στις αμερικάνικες αίθουσες με ένα κοινό φωνητικό σύστημα αποδεκτό από όλες τις κινηματογραφικές εταιρείες παραγωγής, το «Western Electric sound-on-film format».
Έτσι και στη μικρή  αλλά φιλοπρόοδη Λεμεσό των μόλις 15 χιλιάδων κατοίκων όλες αυτές οι εξελίξεις δεν άργησαν και πολύ να έλθουν.
Την εποχή εκείνη δύο λεμεσιανές κινηματογραφικές επιχειρήσεις  ανταγωνίζονταν φανατικά και επιζητούσαν την κυριαρχία τους στο λεμεσιανό φιλοθεάμων κοινό: αυτές των αδελφών Γιορδαμλή και των αδελφών Χρυσοχού.
Οι πρώτοι, στα μέσα του 1930, άρχισαν να κτίζουν μια μεγαλοπρεπή για την εποχή νέα κινηματογραφική αίθουσα που τέλειωσε στο τέλος του 1931, αφού τα οκτωβριανά γεγονότα της χρονιάς εκείνης, καθυστέρησαν την αποπεράτωση της, ενώ οι δεύτεροι κατάφεραν να φέρουν πρώτοι τον ομιλούντα κινηματογράφο στο «Πανόραμα» τους που έκανε τότε προβολές στο Θέατρο Χατζηπαύλου, τρώγοντας τους «εκκίνηση» στον τομέα  αυτό. Όμως λίγους μήνες μετά άρχισαν και οι αδελφοί Χρυσοχού να κτίζουν τον δικό τους μεγαλοπρεπή κινηματογράφο το γνωστό μας Ριάλτο που τέλειωσε το 1933.
  ...ενώ αρχίζει να ανεγείρεται το Ριάλτο
 που τελειώνει και εγκαινιάζεται
στις 26 Μαρτίου 1933.
Για όλα αυτά θα μπορούσε να μιλά κανείς για ώρες. Ας σταματήσουμε εδώ και να δούμε τι λέει ο «ΧΡΟΝΟΣ» ημερομηνίας 27 Νοεμβρίου 1931:   
 «ΤΟ ΘΕΑΤΡΟΝ ΓΙΟΡΔΑΜΛΗ»
«Μας πληροφορούν και αναγράφομεν μετ’ ευχαριστήσεως ότι εντός ολίγου το κτίριον του νέου Θεάτρου των Αδελφών Γιορδαμλή θα είνε έτοιμον  δια το Λεμεσιανόν κοινόν. Το θέατρον τούτο με τους εξώστας του και τα ευρωπαϊκά θεωρεία θα είνε έν εκ των ωραιοτέρων της Κύπρου κατά τας αρχάς δε  του Δεκεμβρίου θα αρχίση τας κινηματογραφικάς  του παραστάσεις. Δια το σχέδιον του ειργάσθησαν ο κ. Καφιέρος και Ανίς Χούρη, την δε εσωτερικήν διακόσμησιν  ανέλαβεν ο συμπολίτης μας κ.  Μάριος Μαληκίδης. Όσον αφορά τας μελλούσας να προβληθώσι ταινίας αύται ενοικιάσθησαν ήδη από τας μεγαλυτέρας Εταιρείας εκ μέρους του κ. Παπαδοπούλου, όστις ευρίσκεται εισέτι προς τον σκοπόν τούτον εν Αθήναις.
«ΟΜΙΛΩΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ»
Προσθήκη λεζάντας
«Οι φιλοπρόοδοι εν τη πόλει μας επιχειρηματίαι του κινηματογράφου Αδελφοί Χρυσοχού, μας καθιστούν γνωστόν ότι εντός ενός μηνός περίπου η πόλις μας θα αποκτήση πρώτη ομιλούντα κινηματογράφον, του οποίου τα μηχανήματα παρηγγέλθησαν ήδη εις έν εκ των μεγαλυτέρων εργοστασίων της Ευρώπης. Οι Αδελφοί Χρυσοχού μη φεισθέντες εξόδων και επιθυμούντες να εισαγάγωσι πρώτοι ούτοι εις την πόλιν μας τον ομιλούντα κινηματογράφον, έσπευσαν αμέσως να υποστώσι την δαπάνην μιας τοιαύτης πολυεξόδου εγκαταστάσεως και χάρις εις την αξιέπαινον αυτήν πρωτοβουλίαν των, το Λεμεσιανόν κοινόν θα απολαύση εντός ολίγου την εξαιρετικήν και σπανίαν πράγματι αυτήν ψυχαγωγίαν.»
Ενώ η ίδια εφημερίδα στις 4 Δεκεμβρίου αναγγέλλει τα εξής: «ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΓΙΟΡΔΑΜΛΗ»
«Το νέον  κινηματοθέατρον  Γιορδαμλή  αρχίζει λίαν προσεχώς τας κινηματογραφικάς παραστάσεις του με νέα όλως μηχανήματα και νέους φακούς και με έργα τα οποία θα αφίσωσι πράγματι εποχήν. Ιδού μερικά εξ αυτών: «Γυναίκα της τύχης» με την Νόρμα Σήαρερ, « Άγγελοι του δρόμου» (Σάρλ Φαρέλ),  «Πέπλοι του παρελθόντος» (Λιλή Νταμιτά). «Μοιραία αγάπη» (Γκρέτα Γκάρμπο), «Σύγχρονοι παρθένες» (Ζοάννα Κράουφορντ) και «Λευκαί σκιαί» το ανθρωπιστικό έργο του Βαν Ντιούκ.»
Όντως, σύμφωνα με την εφημερίδα Χρόνος  ημερομηνίας  11Δεκεμβριου 1931: «Επιτέλους την Κυριακή (13 Δεκ.) ανοίγει τα πύλας του! Έναρξη  που θα μείνει αλησμόνητος. Μια αποθεωτική εμφάνισις του Σαρλ Φαρέλ και της Ζαννέτ Γκέϋνορ με την προβολήν του υπερσουπερφίλμ «Άγγελος του δρόμου». Έργο καμωμένο με τα αληθινά δάκρυα των  πρωταγωνιστών του. Θα προβληθή μόνον δια μιαν φοράν την Κυριακήν 5μ.μ. χωρίς να επαναληφθή.»
Αυτά λοιπόν και πολλά άλλα θαυμαστά πρόσφεραν στο φιλοθεάμον κοινό της Λεμεσού της εποχής εκείνης οι νεότευκτοι κινηματογράφοι της Γιορδαμλή και Ριάλτο.