Σάββατο 17 Ιουλίου 2010

Η μεγάλη παράδοση και συμβολή της Λεμεσού στον πολιτισμό της Κύπρου

                                                             Μέρος τρίτο
Ο χορός
Μεγάλη παράδοση όμως είχε η Λεμεσός και στο χορό που την διατηρεί βέβαια μέχρι και σήμερα. Η πρώτη παράσταση μπαλέτου στην Κύπρο με τίτλο «Ο χορός των τριών Μαργαριταριών» δόθηκε το 1920 σε διδασκαλία του αρχιμουσικού Γεωργίου Χουρμούζιου και σκηνικά-χορογραφία Νίκου Νικολαΐδη, ενώ χόρεψαν οι νεαρές Ισμήνη Καλλιπέτη, Αλίκη Παπαδοπούλου και Χρυσούλα Οθ. Γιαβόπουλου.
Τη σκυτάλη παίρνει η Λιλή Χούρη που δίκια θεωρείται ως η «μητέρα» της λεμεσιανής παράδοσης στο σύγχρονο μπαλέτο η αξέχαστη δασκάλα χορού και χορογράφος.
Από την τέχνη και την παιδευτική της δεινότητα βγήκαν όλες οι μετέπειτα δασκάλες μπαλέτου. Αξέχαστες επίσης παραμένουν οι μαθητικές θεατρικές παραστάσεις και τα χοροδράματα, στο Αθηναΐδειο Γυμνάσιο όπου ήταν καθηγήτρια.
Αν και δεν ήταν βασικά σπουδασμένη δασκάλα χορού, δημιουργεί για πολλά χρόνια μοναδικές ως σήμερα αξεπέραστες παραστάσεις χορού στις μαθητικές αλλά και στα ανθεστήρια και με άλλες ευκαιρίες ,καθώς και χορευτικές ομάδες στο λεμεσιανό καρναβάλι σαρώνοντας και τα βραβεία. Διδάσκει και κάνει να αγαπήσουν το χορό δεκάδες λεμεσιανές νέες πολλές από τις οποίες έγιναν με τη σειρά τους επαγγελματίες δασκάλες χορού σπουδάζοντας σε φημισμένες σχολές της Ευρώπης και της Ελλάδας.
Ο πρωταρχικός ρόλος του χορού στα Ανθεστήρια της Λεμεσού
Τα σύγχρονα Ανθεστήρια συνέχεια των Αρχαίων Ανθεστηρίων που ετελούντο στην αρχαία Αθήνα αλλά και στην Αρχαία Αμαθούντα (Παλιά Λεμεσό) αποτελούν άλλη μια πρωτιά της πλούσιας καλλιτεχνικής και καλαισθητικής παράδοσης της πόλης και συνέχεια της αρχαίας ιστορίας της, όπως και τα Καρναβάλια της. Από τα πρώτα κιόλας οργανωμένα από το Δήμο Λεμεσού Ανθεστήρια, το 1914, ο χορός έπαιζε πάντα πρωταρχικό ρόλο σ αυτά. Με τον ανταγωνισμό μεταξύ Γυμνασίων της πόλης ποιο θα παρουσιάσει τις καλύτερες χορογραφίες και τις σε χορευτικό ρυθμό παρελάσεις των ανθοστόλιστων αρμάτων και των συνοδών τους.
Χοροδιδάσκαλοι και χοροδιδασκαλεία
Στα μέσα της δεκαετίας του 1910 αρχίζουν να εμφανίζονται και οι πρώτες σχολές χορού τα χοροδιδασκαλία όπως τα έλεγαν τότε, όπου οι λεμεσιανοί «νέοι του συρμού», που ακλουθούσαν δηλαδή τις νέες τάσεις της μόδας, μαθαίνουν να στροβιλίζονται στους... «έξαλλους» χορούς της εποχής, το «φοξ-τροτ», του «ουαν στέηπ», του βαλς, ακόμα και το ταγκό που το μαθαίνουν με μεγαλύτερη ευκολία. Τα πρώτα χοροδιδασκαλεία, αυτά των Αργυρού Ανδρεόπουλου και Αντώνη Συμεωνίδη δίνουν στη συνέχεια τη σκυτάλη μετά το 1920 στους Ιωάννη Σοροκιάδη, Κωστάκη Μουστάκη ενώ βασιλιάς του χορού αναδεικνύεται τότε ο Κύρος Πλατρίτης γνωστός ως Κυρούδι λόγω του μικρού αλλά ευέλικτου αναστήματος του που καθιέρωσε και τον θεσμό του «μι-καρέμ» δηλαδή του μεσοσαράκοστου ή μικρά καρναβάλια. Να αναφέρουμε ακόμα και τους Xρ. Aποστολίδη και Γεωργιάδη. Οι γνωρίζοντες τους χορούς νέοι ήταν περιζήτητοι στα χορευτικά σαλόνια που τότε ήταν στα ξενοδοχεία της πόλης ή στα απογευματινά «τε ντανσάν», όπως αρέσκονταν να τα λένε για να νοιώθουν πιο ευρωπαίοι, (χορευτικά τέϊα) και τις βεγγέρες της ανερχόμενης τότε αριστοκρατίας της Λεμεσού. Σχετικά με αυτά λέει ο Κώστας Πιλαβάκης στο βιβλίο του «Η Λεμεσός σε άλλους καιρούς»:
«Τα χρόνια του πολέμου ( εννοεί τον Παγκόσμιο Πόλεμο) το λεμεσιανό κοινό ψυχαγωγείται και φορολογείται από τις συχνές εσπερίδες και τους χορούς που διοργανώνονται για φιλανθρωπικούς κυρίως σκοπούς. Η αγγλική παροικία λαμβάνει ενεργό μέρος με δικούς μας, όταν ιδίως οι εσπερίδες γίνονται για τον Αγγλικό Ερυθρό Σταυρό. Και λίγοι Γάλλοι που βρίσκονται στην πόλη (από το 1916-1918), μερικοί ασυρματιστές, διοργανώνουν κι' αυτοί μια εσπερίδα στην οποία διακρίθηκε ένας ωραίος Γάλλος στρατιωτικός, ό Charlie Le Maitre πού έκαμε τις καρδιές πολλών κοριτσιών να χτυπήσουν δυνατότερα! Γενικά οι Γάλλοι δημιούργησαν φιλικές σχέσεις με Λεμεσιανούς, έπαιρναν μέρος σε συναναστροφές και αφήκαν ευχάριστες εντυπώσεις.»
Ως χορογράφοι διακρίθηκαν επίσης και ο Νίκος Νικολαΐδης (λογοτέχνης και ζωγράφος) όπως είπαμε, αλλά και ο Γώγος Μιχαηλίδης γνωστός με το ψευδώνυμο «Μουτσοχίτο».
Το «χορευτικό και ευωδιαστό» μας αυτό ταξίδι θα σταματήσει εδώ για να συνεχίσουμε στην επόμενη έκδοση με άλλες εκφράσεις τέχνης και πολιτισμού στην πόλη μας.

Λεζάντες
Φώτο 1 Ο χορός των τριών Μαργαριταριών
Φώτο 2 Λιλή Χούρη
Φώτο 3 Ανθεστήρια στη δεκαετία του ‘50
Φώτο 4 Η Λιλή Χούρη ανάμεσα στις μαθήτριες της , αρχές της δεκαετίας του 60
Φώτο 5 Χορευτικό στα Ανθεστήρια στο ΓΣΟ δεκαετία του 60
Φώτο 6 Ο χοροδιδάσκαλος «το Κυρούδι»