Σάββατο 7 Μαΐου 2011

Οι εκλογές σε άλλες εποχές.



Βρισκόμαστε πια για καλά μέσα στην προεκλογική περίοδο για τις βουλευτικές εκλογές της 22ας  Μαΐου 2011 και γινόμαστε καθημερινά μάρτυρες της αγωνιώδους πολλές φορές, προσπάθειας των κομμάτων να πυροδοτήσουν κλίμα  εκλογικής έξαρσης για να φανατίσουν τους οπαδούς τους και να πετύχουν τον μεγαλύτερο δυνατόν μαγικό αριθμό «κομματικής συσπείρωσης».
Μάταια όμως, προς το παρόν τουλάχιστον. Οι καιροί φαίνεται άλλαξαν, προς το καλύτερο κατά τη γνώμη μας. Ο κόσμος δύσκολα φανατίζεται πια. Αντιμετωπίζει πλέον από νηφάλια έως αδιάφορα τις κομματικές αυτές προσπάθειες.  
Σε παλιότερες εποχές και η παραμικρότερη εκλογική αναμέτρηση, ακόμα και αυτή για εκκλησιαστικούς επιτρόπους μίας εκκλησίας, γινόταν αφορμή για φανατισμούς και πεισματικούς αγώνες επικράτησης της μιας παράταξης επί της άλλης όπως : «βενιζελικοί με βασιλικούς»,«διαλλακτικοί με αδιάλλακτους», «εθνικιστές με αγγλόφιλους», «αριστεροί με δεξιούς», «μακαριακοί με γριβικούς», «ανεξαρτησιακοί με ενωτικούς» και δεν συμμαζεύεται. Κάθε φορά βρισκόταν και μια αφορμή για να διχαστούν.
   Το περιβόητο «Αρχιεπισκοπικό Ζήτημα»  για παράδειγμα, που ξεκίνησε με την ανατολή του 20ου αιώνα και κράτησε διχασμένο το λαό της Λεμεσού και όλης της Κύπρου για δέκα χρόνια ο οποίος έφτασε στα πρόθυρα του εμφυλίου πολέμου.
Αφορούσε στην εκλογή νέου αρχιεπισκόπου Κύπρου και πρωταγωνιστούσαν ο «δικός μας» Κιτίου Κύριλλος, ο επιλεγόμενος «Κυριλλάτσος» και ο Κυρηνείας  Κύριλλος, άλλως «Κυριλλούδιν». Αναπτύχθηκε ένας φοβερός φανατισμός που δεν στερείτο και αιματηρών ακόμα επεισοδίων, ξυλοδαρμών και προπηλακισμών. Οι «κοντονούρηδες» (Κιτιακοί) και οι «μακρονούρηδες» (Κυρηνειακοί) δεν περιοριζόντουσαν σε βρισιές και σατιρικά πειράγματα που κι αυτά ήταν βέβαια άφθονα. Ερχόντουσαν στα χέρια έσπαζαν κεφάλια και έδιναν μάχες… «εκ του συστάδην», ακόμα και μέσα στις εκκλησίες! Μέχρι και παπάδες παύονταν γιατί μνημόνευαν το δεσπότη της άλλης «παράταξης». Μέσα στον πόλεμο αυτό  και οι δύο εφημερίδες της Λεμεσού, η «Αλήθεια» που τάχθηκε με τον  Κυρηνείας και πολέμησε φανατικά τον Κιτίου και η «Σάλπιγξ» που υποστήριζε τις  μεσολαβητικές προσπάθειες του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Φώτιου ο οποίος όμως ευνοούσε την εκλογή του Κιτίου.
Για δέκα σχεδόν χρόνια οι εφημερίδες αυτές δημοσίευαν πύρινα άρθρα και ειδήσεις που έριχναν λάδι στη φωτιά και φανάτιζαν ακόμα περισσότερα του λεμεσιανούς που αφορμή άλλωστε γύρευαν για να καυγαδίζουν!
Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι από το βιβλίο του λεμεσιανού  Γεώργιου Φραγκούδη «Ιστορία του αρχιεπισκοπικού ζητήματος 1900-1910»  στο οποίο μέσα από τις 525 σελίδες του περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια σημεία και τέρατα, αφού  τα έζησε από κοντά ενεργώντας ως σύνδεσμος των δύο Πατριαρχών
««Επί δέκα έτη ο Οικουμενικός Πατριάρχης, δηλαδή ο Γενάρχης μας, παρά πάσαν λογικήν, παρά παν δίκαιον, παρά πάντα άγραφον και γραπτόν κανόνα, σύρων την Εκκλησίαν και το Γένος από εξευτελισμού εις εξευτελισμόν, από παραλογισμού εις παραλογισμόν, από συμφοράς εις συμφοράν, εχάλασε τον κόσμον, όπως ο Μητροπολίτης Κιτίου μη ανέλθη τον Αρχιεπισκοπικόν  θρόνον Κύπρου, διότι έτσι εκατέβη εις την Α.Θ.Π.
Και ερωτώμεν:
Επιτρέπεται εις Εκκλησίαν και Έθνος, τα οποία αξιούν να ζήσουν, να έχουν τοιούτους Πατριάρχας;
Επί δέκα έτη ο Μητροπολίτης Κυρηνείας τεθείς επί κεφαλής μιας παρανόμου μειοψηφίας, ήτις κατώρθωσε να σχηματίση κόμμα, όπως εύκολα σχηματίζονται δια προσωπικούς λόγους τα ελληνικά κόμματα, εκράτησεν ανάστατον όλην την Κύπρον, γενόμενος αίτιος κολοσσιαίων ζημιών, ηθικών, εθνικών, υλικών και όταν εις το τέλος ηναγκάσθη να υποχωρήση, δεν υπεχώρησεν, όπως σταλεί εις μοναστήριον τουλάχιστον αντί άλλης τιμωρίας, αλλ’ εν τω μέσω των γενικών εκφράσεων θαυμασμού, ότι επί τέλους ευηρηστήθη να υποχωρήση και λαμβάνων ως έπαθλον ένα τίτλον και τους ασπασμούς και τα συγχαρητήρια ενός λαού, τον οποίον επρόδωκεν!
 Και ερωτώμεν: Είναι Έθνος αυτό, το οποίον επί δέκα έτη βασανίζεται από ένα άνθρωπον κατά τοιούτον τρόπον;
Η προκειμένη ιστορία είναι το κάτοπτρον όλων των εθνικών μας αθλιοτήτων. Κάτω από τας φωνάς περί «Πατρίδος», «Θρησκείας», «Εκκλησίας», «Αυτοκεφάλου», δεν υπήρχον  ή τα προσωπικά πείσματα και πάθη.
Δεν θέλω να είπω, ότι μόνον οι αντιΚιτιακοί ήσαν οι κακοί άνθρωποι εις την Κύπρον. Διότι, ο Θεός να μην δώση, αύριον εις νέαν επανάληψιν παρομοίου ζητήματος ειμπορούμεν να ίδωμεν τα πρόσωπα να αλλάζουν στρατόπεδον και τον Κυρηνείας ηγούμενον της αντιθέτου μερίδος και τανάπαλιν! Διότι δυστυχώς θέλομεν να παίξωμεν το μεγάλο έθνος, ενώ διαρκώς παίζομεν οικτράν κωμωδίαν.
Ο Ελληνικός λαός άγεται και φέρεται εκάστοτε από ολίγους ασυνείδητους δημοκόπους, εν ονόματι της πατρίδος και της θρησκείας τελούντας μόνον προσωπικούς και συμφεροντολογικούς αγώνας, διεκδικούνται πείσματα και πάθη και διαπράττονται τα μεγαλείτερα εγκλήματα».
Ένα άλλο παράδειγμα «ασήμαντης» για τα σημερινά δεδομένα μα τόσο σημαντικής από ό,τι φαίνεται και από το δημοσίευμα της εφημερίδας «ΧΡΟΝΟΣ» της Λεμεσού  με ημερομηνία 9 Ιουλίου 1939 με τίτλο «ΕΝΟΡΙΑΚΑΙ ΕΚΛΟΓΑΙ» είναι και το ακόλουθο:
«Μετά πολλού πείσματος θα διεξαχθούν σήμερον αι ενοριακαί εκλογαί δια την ανάδειξιν τριών επιτρόπων του Ι. Ναού Αγ. Τριάδος. Τα ονόματα των εξ υποψηφίων εδημοσιεύσαμεν ήδη. Υπολογίζεται ότι άνω των 1000 ψηφοφόρων θα προσέλθωσι εις τας κάλπας όπως ψηφίσωσι.»
Και πράγματι όπως μας πληροφορεί η ίδια εφημερίδα στην έκδοση της με ημερομηνία 13 Ιουλίου 1939: « Μετά πρωτοφανούς πείσματος διεξήχθησαν την π. Κυριακή αι εκλογαί προς ανάδειξιν τριών επιτρόπων του Ι. Ναού Αγ. Τριάδος»,  για να καταλήξει μάλιστα το δημοσίευμα ως εξής: «Καθ α πληροφορούμεθα οι αποτυχόντες παλαιοί επίτροποι υπέβαλαν ένστασιν ως προς το κύρος των εκλογών»!
Οι ενστάσεις και οι δικαστικές διαμάχες για τα αποτελέσματα και των πιο ασήμαντων εκλογικών αναμετρήσεων, αγωγές για λιβέλους και δυσφημίσεις κατά τη διάρκεια προεκλογικών αγώνων  ήταν σχεδόν τρέχουσα πρακτική και θα τις δούμε και με άλλες  παρόμοιες αφορμές  στο μέλλον.



















Λεζάντες
Φωτο 1 Ο Κυριλλάτσος
Φωτο 2 Το Κυριλλούδι
Φωτο 3  Γεώργιου Φραγκούδη «Ιστορία του αρχιεπισκοπικού ζητήματος 1900-1910»
Φωτο 4 Ο ι. ναός της Αγίας Τριάδας που άρχισε να ξανακτίζεται  από την αρχή σε σχέδια Βόνδα το 1922 και τέλειωσε το 1938.

ΟΙ ΔΗΜΑΡΧΟΙ ΛΕΜΕΣΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥΣ

                             Ζήνων Αλέκος 1920-1926 και 1927-1930
Έβδομος  στη σειρά Δήμαρχος Λεμεσού (όγδοη δημαρχία από την Αγγλοκρατία) είναι ο δικηγόρος Αλέκος Ζήνων.
Ο Ζήνων γίνεται Δήμαρχος με την είσοδο της δεύτερης δεκαετίας του 20ου αιώνα μιας ταραγμένης πολιτικά και οικονομικά, για την Κύπρο και τον ελληνισμό γενικότερα δεκαετίας, που θα σηματοδοτήσει και τις επόμενες δημαρχίες και θα τις πολιτικοποιήσει πλέον έντονα.
Οι εκλογές του 1920 γίνονται στο κλίμα του εθνικού διχασμού βενιζελικών και βασιλικών και ο Ζήνων κερδίζει τον πολιτευτή Ν. Κλ. Λανίτη που κατεβαίνει στις εκλογές με τη σημαία των βενιζελικών. Επανεκλέγεται και για την επόμενη θητεία 1923-26. Να υπενθυμίσουμε ότι η θητεία τότε ήταν τριετής μέχρι το  1930 που καθιερώθηκε η πενταετής.
Στις  δύο πρώτες του θητείες 1920-26 ο Ζήνων φροντίζει για τη διαπλάτυνση  και επισκευή των στενών τότε δρόμων της πόλης καθώς και για τον καλλωπισμό και την καθαριότητα της. Αγοράζει αυτοκίνητο καταβρεχτήρα των δρόμων και ατμοκίνητης  αντλίας για το δημόσιο κήπο, ενώ στις σοβαρές προσπάθειες του βάσει καταρτισθέντος σχεδίου για βελτίωση της υδατοπρομήθειας με μεταφορά νερού από τον Μέσα Ποταμό και τη Γερμασόγεια  προσκρούει στην άρνηση της αποικιοκρατικής κυβέρνησης  για δανειοδότηση του.
Βελτιώνει σημαντικά τις δημοτικές προσόδους και αγοράζει διάφορα παραλιακά κτίρια για επέκταση της προκυμαίας. Κατασκευάζει γέφυρα και νέο φράγμα  πάνω στη παλιά κοίτη του ποταμού Γαρύλλη ενώ κατορθώνει να αποσβήσει και διάφορα ογκώδη δάνεια του Δήμου.
Δυο σημαντικά έργα τελειώνουν και λειτουργούν κατά τα χρόνια αυτά, έστω και μη δημοτικά: τελειώνει και λειτουργεί το πρώτο κυβερνητικό νοσοκομείο της πόλης ( νυν επαρχιακή διοίκηση), αφού μέχρι τότε τα νοσοκομεία λειτουργούσαν ως δημοτικά και ο έργο του εναερίου σιδηροδρόμου, του μεγαλύτερου μέχρι τότε εναερίου σιδηροδρόμου παγκοσμίως, για μεταφορά του μεταλλεύματος του αμιάντου από το Τρόοδος στη Λεμεσό και από εκεί σε όλο τον κόσμο.
Οι εκλογές του Μαρτίου του 1926 γίνονται και πάλιν μέσα σε έντονο κλίμα πολιτικών αντιπαραθέσεων και φανατισμού. Πρωτοεμφανίζεται στην πολιτική κονίστρα ο Χριστόδουλος Χατζηπαύλου που καταφέρνει να κερδίσει τον Αλέκο Ζήνωνος. Για πρώτη φορά παρουσιάζονται και οι υποψήφιοι του Κουμμουνιστικού Κόμματος Κύπρου, (που λίγους μήνες μετά, τον Αύγουστο του 1926, είχε και επίσημα δημιουργηθεί ), με υποψήφιους τους ράπτες  Παναγιώτη  Μυρμιδώvη , Χρίστο  Σαββίδη  και τον σιδηρουργό  Σπύρo Μηνά. Η εθνικόφρονα μάλιστα εφημερίδα «Ελευθερία» της Λευκωσίας γράφει για τις υποψηφιότητες αυτές: «Η ωραία αυτή χειρονομία των εργατών πολύ μας συγκινεί, διότι ούτω ελπίζεται να αντιπροσωπευθή και η μεγάλη μάζα των εργατών τόσον εις το δημοτικόν  συμβούλιον  όσον  και εις την εφορείαν  των σχολείων».
Το κλίμα των δημοτικών αυτών εκλογών μας το δίνει και πάλιν η εφημερίδα Ελευθερία με άλλο δημοσίευμα της που λέει ανάμεσα σε άλλα σε ανταπόκριση της από τη Λεμεσό:
"Όσω πλησιάζουν αι ημέραι των δημοτικών εκλογών τόσω oξύvoνται τα πράγματα, η πόλις μας δε παρουσιάζει αληθινόν ηφαίστειον. Άνθρωποι βιoπαλαισταί, oικoγενειάρχαι, εγκαταλείψαντες τας εργασίας των oμιλoύν δι' όλης της ημέρας περί εκλoγών περιστoιχίζoντες τα γραφεία των υποψηφίων αμφοτέρων των μερίδων με την πρόθεσιν πάντoτε να επωφεληθούν της ευκαιρίας. Κάθε δε ξένoς επισκεπτόμενoς τας ημέρας αυτάς την πόλιν μας, δεν βλέπει την ώραν του να την εγκαταλείψη όσoν τo δυνατόν ενωρίτερoν από τo oικτρόν και αλγεινόν θέαμα που παρουσιάζει αύτη, η οποία εσεμνύνετo ότι κατείχε τα πρωτεία της προόδου και του πολιτισμού".
Για όλα αυτά όμως, τη μεσολαβήσασα δημαρχία Χατζηπαύλου 1926-27, καθώς και  τη δεύτερη δημαρχία, 1927-30 του Αλέκου Ζήνωνος θα μιλήσουμε στο επόμενο.  

































































Φωτογραφίες
 ΑΛΕΚΟΣ ΖΗΝΩΝ
  1. Το Εργατικό Κέντρο Λεμεσού το 1926, που εκπροσωπείται για πρώτη φορά στις εκλογές του 1926
  2.  Η προκυμαία Λεμεσού επί δημαρχίας Αλ. Ζήνωνος
  3. Το πρώτο κυβερνητικό νοσοκομείο Λεμεσού εγκαινιάζεται τον Φεβρουάριο 1923 στην παρουσία του Κυβερνήτη της Κύπρου.
4    και 4 Β.  Ο εναέριος λειτουργεί το 1923 σε σχέδια και κατασκευή ιταλών μηχανικών