Πέμπτη 19 Φεβρουαρίου 2015

Το λεμεσιανό καρναβάλι μέσα από το «Γέλιο» του Γιώργου Φασουλιώτη


Γεώργιος  Φασουλιώτης,
 σκίτσο
αυτοπροσωπογραφία
Φτάνοντας στις τελευταίες μέρες και στην κορύφωση του λεμεσιανού καρναβαλιού, μια από μια άλλη οπτική και διαφορετική πτυχή θα καταθέσουμε σήμερα στην ιστορία του.
Το παλιό λεμεσιανό καρναβάλι ήταν κυρίως, πρωτίστως και από τη φύση του σατιρικό. Στην πτυχή του αυτή συνέβαλλε κατά τη διάρκεια του και ο εκπαιδευτικός, σκιτσογράφος, ( ανάμεσα σε πολλές άλλες ιδιότητες) Γεώργιος Φασουλιώτης (1896-1944), όπου μέσα από τη σατιρική εφημερίδα «Το Γέλιο» που εξέδιδε  ο ίδιος από το 1928 μέχρι το 1938, (όταν η έκδοση της ανεστάλη κατόπιν ψηφισθέντος κυβερνητικού νόμου οποίος απαγόρευε στους καθηγητές να δημοσιογρα­φούν), σατίριζε τοπικές και διεθνείς κοινωνικές και πολιτικές καταστάσεις της εποχής, σε μια δύσκολη μάλιστα δεκαετία, αυτής τής δικτατορικής «παλμεροκρατίας» του 1930, καθώς και επιφανή πρόσωπα της λεμεσιανής κοινωνίας.
Να σημειώσουμε ότι στο «Γέλιο» συνεργαζόταν επίσης και ο γνωστός ζωγράφος και σκιτσογράφος Βίκτωρας Ιωαννίδης που μαζί δημιούργησαν και το πρώτο διαφημιστικό γραφείο της Κύπρου, το «Ατελιέ».  
Το σκίτσο
«σήμα κατατεθέν»
 του λεμεσιανού
 καρναβαλιού.
Απολαύστε λοιπόν ένα μικρό δείγμα από τα σκίτσα αυτά.

Με λεζάντα «Τι κρύβει μια γελαστή προσωπίς», Κάτω απο μια γελαστή μασκα κρυβεται ενα θλιμενο προσωπο..


Ο τότε δήμαρχος Λεμεσού (1930-1943) Χριστόδουλος Χατζηπαύλου, υπό τύπον ντελάλη, διαφημίζει το λεμεσιανό καρναβάλι στο ολοσέλιδο εξώφυλλο του Γέλιου με τα λόγια:  «Εδώ κύριοι! Το αρχαιότερο καρναβάλι της ανατολής, χαρά γλέντι όλα δοκιμασμένα. Πολυετής πείρα! Προσοχή από τας απομιμήσεις.» Χαρακτηριστική είναι η επιγραφή «ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΛΕΜΕΣΟΥ. Έτος ιδρύσεως 1890».

 «Η υποδοχή του καρνάβαλου» του 1934 γίνεται εν μέσω μεγάλης οικονομικής κρίσης από τη βαριά φορολογία και  άλλων ανελεύθερων οικονομικών μέτρων της παλμερικής δικτατορίας . Εικονίζονται ως πλήθος επαίτες να τείνουν το χέρι της ελεημοσύνης στον  πιερότο καρνάβαλο. Μια σκληρή κοινωνική κριτική με πρόφαση το καρναβάλι…
Το βιολογικό και κοινωνικό στερεότυπο «άνδρας- γυναίκα» ανατρέπεται στα καρναβάλια όπου κάτω από τη μάσκα οι άντρες γίνονται γυναίκες και οι γυναίκες άντρες. Αυτό εξάλλου είναι ένα πανάρχαιο έθιμο που πάει μέχρι και τις ιεροτελεστίες της αρχαιότητας. Στην αρχαία Αμαθούντα κατά τις τελετές στα Αφροδίσια άνδρες ντυμένοι  γυναίκες αναπαριστούσαν τον τοκετό της Αφροδίτης-Αριάδνης. Το έθιμο αυτό  μεταφέρθηκε και μέχρι το  σύγχρονο λεμεσιανό καρναβάλι     σαν απόδειξη και της καταγωγής του από την αρχαιότητα, όπου μια ομάδα ανδρών ντυμένοι γυναίκες είχαν στη μέση ένα άνδρα ντυμένο γυναίκα-λεχούσα αναπαριστούσαν τη γέννηση του ερωτικού δεσμού της Αριάδνης με τον Θησέα Στα καρναβάλια είναι γνωστές και οι γκάφες που «έτρωγαν» πολλοί άνδρες δανδήδες χορεύοντας και κερνώντας ποτά όλο το βράδυ μασκαρεμένες γυναίκες ελπίζοντας σε ερωτικές  περιπέτειες… για να ανακαλύψουν στο τέλος της βραδιάς την πεζή πραγματικότητα! Σ αυτό το πνεύμα λοιπόν είναι και το σκίτσο αυτό με λεζάντα «ποιος είναι ο άνδρας»







Παραμονές του Β Παγκόσμιου Πολέμου  και στο πρωτοσέλιδο σκίτσο του Γέλιου με τίτλο «Καρναβάλι Παγκόσμιο 1937» «παρελαύνουν» τα πρόσωπα της διεθνούς πολιτικής σκηνής, Μπάλτουιν, Φράγκο, Ρούσβελτ, Χίτλερ, Σαγκ Κάϊ Σεκ, Καμπαλιέρο, Στάλιν, Μπλουμ, Σαγκ Σουέ και βεβαία οι Κεμάλ Ατατούρκ και Ιωάννης Μεταξάς.


Σκίτσο του Βίκτωρα Ιωαννίδη  με τίτλο «Η διανόηση χορεύουσα» και λεζάντα «Οι χορεύοντες 100% φίλοι : Φαέθοντας και Γιάννης Λεύκης». Πρόκειται για τον διανοούμενο δικηγόρο Γιάγκο Ηλιάδη από τους πρώτους σοσιαλιστές της Κύπρου που όμως στη συνέχεια πέρασε ιδεολογικά, στην αντίπερα όχθη και δημοσιογραφούσε στις εφημερίδες της Λεμεσού με το ψευδώνυμο «Φαέθων» και τον διανοούμενο , ποιητή και από τους ιδρυτές του ΚΚ Κύπρου Γιάννη Λέφκη (με φ όπως ο ίδιος το έγραφε κατά την ψυχαρική ακραία δημοτική), ιδεολογικοί αντίπαλοι αλλά και φίλοι.



Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ντυμένος ελληνοπούλα
και ο Κεμάλ Ατατούρκ χανούμισσα
χορεύουν μαζί στο λεμεσιανό καρναβάλι.

Και μια διαφήμιση του χορού του Άρη, αφού ο Γιώργος Φασουλιώτης ήταν επιφανές μέλος του σωματείου. Οι χοροί του Άρη άφησαν εποχή για την μεγάλη επιτυχία τους αφού γίνονταν κάθε χρόνο στα κατάμεστα  Ριάλτο και το Γιορδαμλή ταυτόχρονα.







Τετάρτη 11 Φεβρουαρίου 2015

ΤΟ 46ον ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΑΡΝΑΒΑΛΟΥ


Ένα από τα δυο εκτενή δημοσιεύματα, σε δυο συνεχείς εκδόσεις της εφημερίδας Παρατηρητής από τον εκδότη της Πάνο Φασουλιώτη είναι το πιο κάτω  ημερομηνίας  27 Φεβρουαρίου 1961 μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες τόσο για την ιστορία του λεμεσιανού καρναβαλιού γενικά όσο και αυτού της χρονιάς εκείνης:
Γιάγκος Λανίτης
«Το Καρναβάλια γιορτά­ζονταν, ως και άλλοτε εγγράψαμεν, εις Λεμεσόν και επί Τουρκοκρατίας, Διάφορες οικογένειες και άτομα συνήθιζαν να επισκέπτονται συγγενικά σπί­τια μεταμφιεσμένοι κατά τα  βράδια.
Αργότερα, τα πρώτα μετά την  Αγγλικήν κατοχήν χρόνια , μεταμφιε­σμένα  παιδιά, μαθηταί  ι­δίως, προήλαυναν τες δυό Κυριακές από ωρισμένους δρόμους της πόλεως. Τα βράδια. ομάδες μικρών και μεγάλων μεταμφιεσμέ­νων, συνέχιζαν το παληό  έθιμον των επισκέψεων εις συγγενικά και φιλικά σπίτια.
Το γνωστό ιστορικό τών Καρναβαλιών πρόσωπο ο μ. Γιάγκος Λανίτης έδιδε, με τες μεταμφιέσεις του και τες έξυπνες γεμάτες χιούμορ επινοήσεις του ρυθμόν και ζωηρότητα σε καρναβαλίστικες εκδηλώ­σεις. Αργότερα και προτού αρχίσουν οι διοργανώσεις  χορών εις τα θέα­τρα, τα δυο  σπίτια της οδού Σαριπόλου, Μπόνη και Παπίδη άνοιγαν καθ’ όλον σχεδόν το δεκαπεν­θήμερον τα  σπίτια των για να δεχθούν τα μεταμφιεσμένα φιλικά  των πρόσωπα που σε ευχάριστα χαρμόσυνο περιβάλλον διασκέδαζαν.
Μετά και προτού αρχί­σουν οι συγκεντρώσεις  των θεάτρων, είχε καταρτισθεί μια επιτροπή από  μέλη της λέσχης «Ένωσις» που επωνυμήΘη  «Κομιτά­τον Καρνάβαλου» και που διοργάνωσε επί προγραμ­ματισμένης γραμμής, με απονομήν βραβείων τες παρελάσεις κατά τες δύο Κυριακές.
«Οι τέσσαρες Διασκέψεως Κορυφής»,
του καλλιτέχνη Ρασήτ.
Παλαιότερα ακόμη, παρελάσεις με άρματα και συμβολικές παραστάσεις εγίνοντο την τελευταίαν Κυριακήν από ατομικήν πρωτοβουλίαν διαφόρων. Μια τέτοια εμφάνισις ήταν, όπως και άλλοτε εγράψαμεν από των στηλών αυτών, η αναπαράστασις της αποβιβάσεως εις Κρήτην τού Πρίγκιπος Γεωργίου της Ελλάδος, πρώτου Αρμοστού της αυτονομηθείσης μεγαλονήσου.
Οι  συμμετασχόντες ήταν νέοι τής εποχής εκείνης καταλλήλως μεταμφιεσμένοι  επί ενός βουδάμαξου.
 Αν λοιπόν πάρουμε την χρονολογικήν  σειράν τών Φεστιβάλ Καρναβάλου στην Λεμεσόν, το εφετεινό  θα  έπρεπε νάταν το  61ον , αλλ' αφαιρούμε τα χρόνια των πολεμικών περιόδων  των δύο Παγκοσμίων και  της  Εοκικής  και δίδουμε σ’ αυτό τον αριθμό 46.
Το τελευταίο  λοιπόν, 46ον, ήταν το εξ’  όλων ανώτερο. Γιορτάστηκε πράγματι με εξαιρετικήν  λαμπρότηταν, υποδειγματικήν, χάρις εις τα αστυνομικά μέτρα, τάξι και ευπρέπειαν.
«Δαυίδ και Γο­λιάθ»
Μ’ όλον που καθ’ όλην σχεδόν την εβδομάδα ο  και­ρός ήταν βροχερός και ψυχρός, όλα τα  κέντρα, πλην των κινηματοθεάτρων, το  «Κύμα», το ξε­νοδοχείον   «Κούριον»,  τα δυό Κλάπς, γέμιζαν με μεταμφιεσμένους και μη. 
Η υπέροχη ομάδα Κανταδόρων έδιδε με τα τραγούδια και τα έγχορδα όργανα ρυθμόν ζωηρότη­τος και κεφιού όπου εμφανιζόταν. Την τελευταίαν Κυριακήν η παρέλασις ήτο επιτυχεστάτη.
Τα διάφορα άρματα του Δημαρχείου θαυμάσια εις εμφάνισι και με γούστο και καλαισθησία  καμωμένα ενεφάνιζαν το πνεύμα του Καρναβάλου. Εκτελεστή ς ήτο ο δεξιοτέχνης υπάλ­ληλος  του Δημαρχείου κ. Μέλιος Ανδρέου. Τα εν λόγω άρματα ως και τα διαφημιστικά τοιαύτα ετέθησαν εκτός βραβεύσεως. Μια από μέρους της διευθυνούσης το Φεστιβάλ Επιτροπής, της οποίας προΐστατο ο μηχανικός του Δήμου κ. Χριστάκης  Δρουσιώτης, δήλωσις διασαφήνιζε το  γεγονός της απονομής του εκ 55 λιρών πρώτου  βραβείου, εις το  άρμα  εκείνο  που το θέμα θάταν εις το πνεύμα των καρναβαλιών. Κανένα όμως εκ των συμμετεχόντων δεν εκπληρούσε τον όρον αυτόν κι έτσι πρώτον δεν δόθηκε.
Το Βον βραβείον εκ λιρών 50 δόθηκε στο άρμα που παρίστανε τον μυθολογικό  θρύλο «Περσέας και Ανδρομέδα»
«Πώς ζουν στην Αραβία»
 Γον εκ 40 λιρών βραβεύτηκε η παράστασις  με θέμα  «Οι τέσσαρες Διασκέψεως Κορυφής», του καλλιτέχνη Ρασήτ. Το Δον εκ 30 λιρών στο άρμα «Πως ζουν στην Αραβία» του κ. Β. Νικολάου. Το Ε' βραβείον εξ 20 λιρών εις το άρμα «Δαυίδ και Γο­λιάθ»  τού γνωστού  ερασιτέχνη ζωγράφου κ. Πα­ναγιώτη Κυπριανού. Ήταν μια πολύ   επιτυχής εις εμφάνισι και εκτέλεσι  αναπαράστασι μιας βιβλικής ει­κόνας, μ' έναν πανύψηλον Γολιάθ κ' έναν μικρόσωμο Δαυίδ και το Στ' εκ λιρών 15 εις το άρμα ο «Τιμάριθμος» κ. Τάκη Κολλά.  Εκτός της ομάδος των Κανταδόρων τού κ. Φανά­ρι, που απετελείτο από εκλεκτούς νέους τραγουδι­στές τής Λεμεσού  ιδιαιτέραν εντύπωσιν έκαμε εις τον κόσμον και η ομάδα  τών L (μαθητευομένων)
«η ομάδα  τών L»
που απετελείτο από παι­δάκια μαθητάκια του  δημοτικού  των 13, 14 έως 15  ετών,   Όλοι έπαιζαν μαντολίνα και κιθάρες. Της ομάδας αυτής ηγούντο  τα δυο μικρά παιδά­κια τού συμπολίτη  μας Γιωργαλέττου, γνωστού  από παληές εμφανίσεις και επιτυχείς συμμετοχές του με ομάδα τραγουδιστών εις τα Καρναβάλια και ο οποίος φέτος δεν έλαβε μέρος ο ίδιος και η  ομάδα του, άλλα με δικήν του πρωτοβουλίαν και ακαπαπόνητην εργασίαν  διοργάνωσε και δίδαξε την άνω ομάδα τών μικρών αγοριών, που ήρεσε  τόσον πολύ και κατεχειροκροτήθη με ενθουσιασμόν κι’  επευφημήθη τόσον  για τα όργανα  που έπαιξαν όσο και τα σε τριφωνίαν τραγούδια των.Εις την παρέλασι της Κυριακής συμετέσχε και η φιλαρμονική των Συν­τεχνιών, που τα μέλη της ήταν μεταμφιεσμένα σε πιερόττους.
Η Φιλαρμονική του Δήμου, που αποτελείται από νεαρούς των 15 έως 22 ετών κατεγοήτευσε και ενθουσίασε με την ωραία εμφάνισι και εκτέλεσι των κοματιών που έπαιξε καθ’ όλην την διαδρομήν. Το πρωί της Κυριακής εις τον μώλον επαιάνιζε η φιλαρμονική τού Αγ­γλικού Στρατού.»
 Η Φιλαρμονική του Δήμου
 «η φιλαρμονική των Συν­τεχνιών,
που τα μέλη της ήταν μεταμφιεσμένα
σε πιερόττους»






Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου 2015

«Γιατί όχι πρωτεύουσα η Λεμεσός»


 Το ότι η Λεμεσός είναι σήμερα μια όμορφη πόλη, και κατ εμάς τους λεμεσιανούς η ομορφότερη της Κύπρου, είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο. Πολλοί μάλιστα την αποκαλούν σαν μια από τις ομορφότερες της Μεσογείου. Την παραδοχή της ομορφιάς της και της ποιότητας ζωής της την ομολογούν  πλέον και  οι διαχρονικοί «αντίπαλοι», της οι πρωτευουσιάνοι. Ουκ ολίγοι είναι πλέον (και που αυξάνονται μέρα με τη μέρα)  εκείνοι που καταφεύγουν συχνά εδώ, τη μέρα για μια θαλασσινή ανάσα στις όμορφες ακρογιαλιές της αλλά και τις νύχτες για έξοδο και νυχτερινή ζωή. Στα μπαράκια της Σαριπόλου, στη Μαρίνα, στα κεντράκια του κάστρου  ή  στα πολυτελή ξενοδοχεία και εστιατόρια της, καταφεύγουν  από όλες τις πόλεις κύπριοι κάθε ηλικίας σε διασκέδαση για όλα τα γούστα και βαλάντια.
 Γκαμπριέλε Ντ Ανούτσιο

Σήμερα άλλοι κρυφά και άλλοι φανερά λένε ότι η Λεμεσός θα έπρεπε να είναι η πρωτεύουσα της Κύπρου για πολλούς και διάφορους βάσιμους  λόγους.
Το θέμα όμως αυτό δεν είναι καινούργιο. Από τη πρώτη κιόλας μέρα της άφιξης των άγγλων στην Κύπρο, το 1878, και την απόφαση τους να εγκαταστήσουν την διοικητική τους έδρα στη Λευκωσία και όχι τη Λάρνακα, που ήταν τότε η πιο αναπτυγμένη σε πολλούς τομείς πόλη, οι λεμεσιανοί δεν έπαψαν να πιστεύουν ότι οι άγγλοι τη Λεμεσό έπρεπε να έχουν για πρωτεύουσα . Ιδίως κατά της πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα που η Λεμεσός εξελίσσεται στην πιο δυναμική και προοδευτική πόλη της Κύπρου σε κάθε τομέα. Οικονομικό, εμπορικό, βιομηχανικό, κοινωνικό, πολιτιστικό, καλλιτεχνικό και άλλους.
Το θέμα αυτό εντοπίσαμε να επανέρχεται και πάλι το 1947 μέσα από ένα δημοσίευμα της εφημερίδος Παρατηρητής ημερομηνίας 15 Μαρτίου της χρονιάς εκείνης, που λέει:
« Ο Αρχιτέκτων κ. Τσαγκαρίδης εισηγείται όπως εγκαταλειφθή η σημερινή  Λευκωσία  και κτισθή νέα πρωτεύουσα  εις το χωρίον Κοκκινοτριμυθιά. Μα προκειμένου να κτισθή νέα πρωτεύουσα δεν βλέπω για ποιον  λόγον  η Κυβέρνησι να τριγυρνά  για την ανοικοδόμησι της  γύρω στην Λευκωσίαν και να μην μεταφέρει την έδραν της και κάμη νεαν πρωτεύουσαν στην καλυτέραν επαρχίαν της Αυτοκρατορίας  την Λεμεσό.

« Είναι η τοποθεσία με την
υπεροχωτέραν, ως είπεν και ο
μέγας της Ιταλίας ποιητής
Ντανούτσιο,
  θέαν  του κόσμου.»

Η αρχομένη από  την λεωφόρον με επέκτασιν προς τα Πολεμίδια , που βρίσκεται το στρατοπεδον,  τοποθεσία, είναι ο πιο ιδεώδης  για τέτοιον σκοπόν τόπος. Είναι η τοποθεσία με την υπεροχωτέραν, ως είπεν και ο μέγας της Ιταλίας ποιητής Ντανούτσιο,  θέαν  του κόσμου.
Με την εγκατάλειψι της Λευκωσίας, η Κυβέρνησις δεν έχει, από οικονομικής τουλάχιστον απόψεως, να χάση απολύτως τίποτα. Το μόνο δημιουργηθέν από της κατοχής εκεί αξιόλογον έργον είναι το Κυβερνείον  το οποίον  μπορεί κάλλιστα να πωληθή,  εις μεγαλυτέραν απ ό,τι εκόστισεν τιμήν δια να  χρησιμοποιηθή ως ξενοδοχείον.
Όσον για το τοπογραφικόν ζήτημα, που η πρωτεύουσα, αν δεν υπάρχουν ιστορικοί λόγοι, πρέπει να βρίσκεται  στο κέντρον ει δυνατόν της χώρας, στην σημερινήν εποχή δεν δικαιολογείται μια τέτοια άποψι, γιατί αυτό γινόταν στην αρχαία εποχή  για αμυντικούς λόγους και γιατί η συγκοινωνία διεξάγετε με γαϊδούρια και πεζή. Τώρα οι αποστάσεις με τα συγκοινωνιακά και τηλεφωνικά μέσα που διαθέτουμε είναι όλες σχεδόν οι ίδιες. 
Νομίζουμε ότι το ζήτημα αυτό πρεπει να τύχη της σοβαράς προσοχής και μελετης της Κυβερνήσεως.
Η μετατροπή της Λεμεσού σε πρωτεύουσα είναι για πολλούς λόγους   αναγκαιότητα, απολύτως δε για κανένα να παραμείνη η Λευκωσία.
Η Λεμεσός είναι η πλουσιωτέρα υφ΄ όλας τας απόψεις, επαρχία της νήσου. Δι αυτής διεξάγεται ολόκληρον  σχεδόν  το εξαγωγικόν της Κύπρου εμπόριον   και σ αυτήν  βρίσκονται συγκεντρωμένες οι περισσότερες και σημαντικότερες  βιομηχανίες του τόπου. Η Λεμεσός  θ αποκτήσει, με την μετατροπή της αλυκής , ένα από τα υπεροχώτερα λιμάνια της Μεσογείου και θα καταστή με τας δασώδεις εκτάσεις της, τα πολύ πλησίον κείμενα δενδροφυτευμένα βουνά , το εξαίρετο κλίμα, τα ασύγκριτα της θέρετρα, και τες φυσικές της εν γένει καλλονές  ένα παγκοσμίου φήμης τουριστικόν κέντρον, αληθινή νύμφη της μεσογείου.

  «Δι αυτής διεξάγεται
ολόκληρον  σχεδόν  το
εξαγωγικόν της Κύπρου εμπόριον»

Μόνον αν η Λεμεσός μεταβληθή σε πρωτεύουσα, θα μπορέση η Κυβέρνησι πραγματικά να προαγάγη και φέρη εις πέρας το μεγαλεπήβολο  σχέδιον της για την ευημερία και ανύψωσι της νήσου.»
Δεν ξέρουμε με ποια αφορμή και για ποιους λόγους  ο αρχιτέκτονας Οδυσσέας Τσαγγαρίδης, ( 1906-1974, πολιτικός και  εκδότης της εφημερίδας «Κυπριακή»,  διατέλεσε και δημοτικός σύμβουλος Λευκωσίας), εισηγείται μεταφορά της πρωτεύουσας από τη Λευκωσία και ανέγερση καινούργιας (!),  ούτε και αν έκανε κάποιες τέτοιες σκέψεις η αποικιοκρατική κυβέρνηση. Όμως μέσα  σε  άκρως λεμεσιανό πνεύμα, το  δημοσίευμα  τού Παρατηρητή  (κατά πάσα πιθανότητα από τον εκδότη του Πάνο Φασουλιώτη), δράττεται της μόνιμης  και διαχρονικής επιθυμίας των λεμεσιανών  και γίνεται η εισήγηση  να γίνει στη Λεμεσό προβάλλοντας μάλιστα πολλά βάσιμα και λογικά επιχειρήματα . Ίσως λίγο υπερβολικά ο σε ορισμένα σημεία που εντούτοις δεν απέχουν και  πολύ από την τότε αλλά και σημερινή  πραγματικότητα.
Ενδιαφέρουσα είναι επίσης η πληροφορία που μας δίνει για τους χαρακτηρισμούς που έκανε ο διάσημος,  παγκόσμιας φήμης, ιταλός μυθιστοριογράφος, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας  Γκαμπριέλε Ντ Ανούτσιο ( 1883-1938) για τη θέα από τα Πολεμίδια. Δεν ξέρουμε πότε και υπό ποιες συνθήκες το είπε -αν το είπε- διότι μπορεί να είναι και… παραληρηματικό εφεύρημα του Πάνου Φασουλιώτη, μέσα στην δημοσιογραφική αδεία, υπερβολή του! Αγνοούμε αν ήρθε ποτέ στην Κύπρο και άρα αν το είπε με αυτή την ευκαιρία. Κάτι που χρήζει διερεύνησης. Εκείνο που ξέρουμε από ένα παλαιότερο δημοσίευμα  σε εφημερίδα της Λεμεσού που κατέχουμε στο αρχείο μας, είναι ότι ο διάσημος ιταλός σκόπευε να γράψει ένα μυθιστόρημα με τίτλο «Το ρόδο της Κύπρου», κάτι  όμως που δεν έγινε ποτέ  ίσως γιατί τον πρόλαβε ο θάνατος.

 
«Το μόνο δημιουργηθέν από της κατοχής
εκεί αξιόλογον έργον είναι το Κυβερνείον"

  «τα ασύγκριτα της θέρετρα, και τες φυσικές της εν γένει καλλονές»…