ΤΟ ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΟ TOY 1895 ΣΤΗΝ "ΧΩΡΑΦΑ ΤΟΥ ΣΤΕΦΑΝΗ

Του ερευνητή Τάσου Ανδρέου από το βιβλίο του "Λεμεσός, αναδρομή μνήμης" Εκδόσεις Νόστος 2009

To 1895 ήταν μια ιδιαίτερα δύσκολη χρονιά για την Κύπρο. Η οικονομική δυσπραγία, οι τοκογλύφοι, η βαριά φορολογία, η αδιαφορία της διοίκησης κ.ά. οδήγησαν σε αδιέξοδο τον ντόπιο πληθυσμό. Την ίδια περίοδο στο Αγγλικό Κοινοβούλιο αμφισβητήθηκε η στρατηγική σημασία της Κύπρου και θεωρήθηκε δυσανάλογα μεγάλη η οικονομική επιβάρυνση που προκαλούσε στην Αυτοκρατορία.
Στις 16 Απριλίου οργανώθηκαν συλλαλητήρια διαμαρτυρίας στην Λευκωσία, Λάρνακα και Λεμεσό. Την προεδρία της οργάνωσης του συλλαλητηρίου στην Λεμεσό ανέλαβε ο δήμαρχος Δημοσθένης Χατζηπαύλου. Ομιλητές καθορίστηκαν από την οργανωτική επιτροπή οι: Γεώργιος Μαληκίδης, Σπύρος Αραούζος και Σίμος Μενάρδος. Το συλλαλητήριο έγινε με μεγάλη συμμετοχή στην χωράφα του Στεφανή (Λανίτη). Ταυτόχρονα συντάχθηκε ψήφισμα "υπό του αγαπώντος την πολυλογίαν Μαληκίδου" (1), όπως με εμπάθεια γράφει ο Ζαννέτος. Τα αιτήματα του ψηφίσματος ήσαν "η ταχεία μετά της ομοφύλου και ομαίμονος Ελλάδος Ένωσις" (της Κύπρου), αλλά μέχρι της πραγματώσεώς της "η ελάττωσις της εν τη Νήσω εξαντλησάσης τον λαόν φορολογίας" (2), που μπορεί να επιτευχθεί, αν ο λαός απαλλαγεί "του άχθους του υπό της Αγγλίας συνομολογηθέντος εις βάρος και εν αγνοία του κυπριακού λαού φόρου της υποτέλειας εξισουμένου προς το ήμισυ των δια καταθλιπτικής φορολογίας εισ¬πραττομένων προσόδων" (φόρος Ζινζιριέ).
Η ανεύρεση της φωτογραφίας του συλλαλητηρίου του I. Π. Φώσκολου, που δημοσιεύτηκε στο αγγλικό περιοδικό "Graphic" του Ιουνίου του 1895, αποτέλεσε μια ευχάριστη έκπληξη. Πλήθος κόσμου διακρίνεται στην χωράφα Στεφανή, τον καθιερωμένο χώρο των μαζικών εκδηλώσεων (στη θέση της σήμερα συνωστίζονται οι πολυκατοικίες της Μητρόπολης). Οι περισσότεροι είναι βρακοφόροι, αρκετοί άλλοι φορούν τα "Φράγκικα". Στην εξέδρα, στο βάθος, διακρίνεται ένας εκ των ομιλητών να χαιρετά το πλήθος. Οι ελληνικές σημαίες έχουν την αποκλειστικότητα στο συλλαλητήριο, δεν διακρίνονται σημαίες άλλων χρωμάτων και βεβαίως, πουθενά... ποδοσφαιρικές (η ποδοσφαιροποίηση της πολιτικής είναι σχετικά πρόσφατο φαινόμενο)!
Στο μπαλκόνι της διώροφης κατοικίας της Αθηνάς Ρωσσίδου, συζύγου του Κώστα Γαβριηλίδη (Χατζηγαβρίλη), ο κόσμος δεν κρύβει τον ενθουσιασμό του. Στο βάθος της φωτογραφίας φαίνονται οι περβόλες της οδού Μακεδονίας (Ανεξαρτησίας), που τότε διέθετε ελάχιστες οικοδομές.
Ο υπότιτλος του "Graphic" παρουσιάζει ενδιαφέρον: "Μαζική συγκέντρωση ΤΟΥΡΚΩΝ Κυπρίων στην Λεμεσό με αίτημα την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα και αν δεν είναι δυνατή η πραγματοποίηση της, προς το παρόν, την κατάργηση της ετήσιας φορολογίας των 92.500 λιρών, που πληρώνονται στην Τουρκία βάσει της συμφωνίας του 1878." Τούρκοι της Κύπρου, με ελληνικές σημαίες, απαιτούν την..Ένωση! Ο υπερρεαλισμός ευδοκι¬μούσε ακόμη και στην Γηραιά Αλβιόνα.

(1) Φίλιου Ζαννέτου "Ιστορία της Νήσου Κύπρου", τόμος Β', σελ. 844, Λάρνακα 1911

(2) Ο.π.σελ.845